نقد مقاله «ازدواج» دانشنامه قرآن الیور لیمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم

2 دانشیار گروه مطالعات تطبیقی قرآن، جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

اهتمام مستشرقان به پژوهش­های قرآنی به‌مثابه یک موضوع علمی که دارای کاربست­های متعددی است، در عصر حاضر فزونی یافته است. بدیهی است که این پژوهش­ها خالی از نکات مثبت و منفی نیست. «قرآن، یک دائرة‌المعارف» معروف به دائرة‌المعارف قرآن با سرویراستاری الیور لیمن یکی از پژوهش­های قرآنی نوپدیدی است که مقالاتی نیز راجع به زنان در قرآن همچون مقاله «ازدواج» در آن وجود دارد. مقاله «ازدواج» نوشته خانم «کیسیا علی» به بحث­های مختلفی مانند خلقت و جفت شدن، موانع ازدواج، عقد ازدواج و حقوق و تکالیف ناشی از نکاح می­پردازد. این مقاله در کنار برخی مطالب مفید دارای شبهات عقیدتی، فقهی و ... است که شناساندن و پاسخ به آن‌ها را بایسته می­سازد. مستشرقان به‌عنوان دانشمندانی که گستره تبلیغات آنان جنبه بین‌المللی دارد و اشکالات آنان بر آموزه‌های قرآن موجب بدفهمی جهانیان نسبت به قرآن می­شود، ضروری است که به نقد و پاسخ اشکالاتشان به جد پرداخته گردد. نوشتار حاضر با روش توصیفی - تحلیلی نخست به جنبه­های مثبت مقاله درزمینه ذکر صحیح مسائل مربوط به ازدواج پرداخته و سپس به بررسی پنج نقطه‌ضعف درزمینه افزایش حقوق مردان نسبت به زنان در سه حیطه طلاق، تعدد زوجات، قوامیت مرد، مضیق بودن اختیار زن در برابر همسر و عدم دلالت قرآن بر چگونگی توالی خلقت زن و مرد پرداخته است. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که این سخن مستشرقان مبنی بر عدم عدالت میان زن و مرد از منظر قرآن، دور از صواب است. از منظر قرآن زن و مرد در ارزش انسانیت با یکدیگر برابرند و تنها ملاک برتری تقوا است؛ اما در زندگی اجتماعی با توجه به نظام هماهنگ حق و تکلیف، وظایف و تکالیف مردان با زنان متفاوت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critique of the Entry of “Marriage” in Oliver Lemon’s Quran Encyclopedia

نویسندگان [English]

  • Najma Qafi 1
  • Muhammad Hasan Zamani 2
1
2
چکیده [English]

Orientalists’ interest in Quranic research as a scientific subject with many applications has increased in the present era. Obviously, these researches have some positive and negative points. “The Quran, An Encyclopedia”, known as the Encyclopedia of the Quran and edited by Oliver Lemon, is one of the new Quranic researches in which there are also articles about women in the Quran such as the article “Marriage”. The article “Marriage” written by Ms. “Kicia Ali” deals with various issues such as creation and mating, barriers to marriage, marriage contract and rights and duties arising from marriage. This article, along with some useful materials, has ideological, jurisprudential, etc. doubts that need to be identified and answered. Orientalists, as scholars whose scope of propaganda is international in nature and whose objections to the teachings of the Quran cause the world to misunderstand the Quran, it is necessary to critique and respond to their objections. The present article, with a descriptive-analytical method, first deals with the positive aspects of the article in the field of correct mentioning of marriage issues and then examines five weaknesses in increasing the rights of men over women in three areas of divorce, polygamy, male’s management, and female’s less authority in front of the spouse and the lack of implication of the Quran on the sequence of creation of man and woman. The findings of the study indicate that the Orientalists’ theories that there is no injustice between men and women from the perspective of the Quran are incorrect. According to the Quran, men and women are equal in the value of humanity and the only criterion is the superiority of piety; but in social life, according to the coordinated system of rights and duties, the duties and responsibilities of men are different from those of women

کلیدواژه‌ها [English]

  • Orientalists
  • the Encyclopedia of Quran
  • Oliver Lemon
  • Kicia
  1. قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، دارالقرآن الکریم، قم: 1373.
  2. آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1415ق.
  3. ابن أبی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، دار سید الشهداء، قم: 1405ق.
  4. ابن أبی‌الحدید، عبد الحمید بن هبةالله‏، شرح نهج البلاغه، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، قم: 1404ق.
  5. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1413ق.
  6. ابن‌ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، دفتر انتشارات اسلامی، قم: 1410ق.
  7. ابن‌عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، موسسه التاریخ العربی، بیروت: 1420ق.
  8. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الأئمةD‏، دارالحدیث، قم: 1426ق.
  9. اندلسى، ابوحیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فى التفسیر، دارالفکر، بیروت: 1420ق.
  10. بروجردى، آقا حسین،‏ جامع أحادیث الشیعه، فرهنگ سبز، تهران: 1386ش.
  11. جوادی آملی، عبدالله، حق و تکلیف در اسلام، اسراء، قم: 1388ش.
  12. حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، موسسه آل البیت، قم: 1409ق.
  13. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، نهج الحق و کشف الصدق، دار الکتاب اللبنانی،‏ بیروت: 1982م.
  14. رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان، سخن، تهران: 1381ش.
  15. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی، بیروت، 1407ق.
  16. سها، نقد قرآن، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
  17. سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، قم: 1404ق.
  18. شریف رضی، محمد بن الحسین، نهج البلاغه، هجرت، قم: 1414ق.
  19. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین، قم: 1417ق.
  20. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، الشریف الرضی، قم: 1412ق.
  21. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران: 1372ش.
  22. فیض الاسلام اصفهانی، علی‌نقی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الاسلام، تهران: 1379ش.
  23. قمی، عباس، سفینة البحار، اسوه، قم: 1414ق.
  24. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، تهران: 1407ق.
  25. لیمن، اولیور، دانشنامه قرآن کریم، ترجمه: محمدحسین وقار، اطلاعات، تهران: 1393ش.
  26. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمه الاطهار، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت: 1403ق.
  27. ــــــ، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، دارالکتب الاسلامیه، تهران: 1404ق.
  28. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، صدرا، قم: 1378ش.
  29. ــــــ، نظام حقوق زن در اسلام، صدرا، قم: 1374ش.
  30. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، تهران: 1374ش.
  31. موسوی خمینی، روح الله، استفتائات امام خمینی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم: 1392ش.
  32. نوشین، مریم؛ اسکندرلو، محمدجواد، «نقد و بررسی مقاله زنان و قرآن»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، 5، 96- 120، پاییز و زمستان 1387ش.
  33. ویلیام گلن و هنری مرتن، کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، مترجم: فاضل خان همدانی، اساطیر، تهران: 1379ش.
  34. دورانت، ویلیام جیمز، تاریخ تمدن، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران: 1378ش.
  35. khabaronline.ir، خبر آنلاین، 1398ش.