بررسی ارتباط میان «جهاد» و گفتمان آخرالزمانی از منظر دیوید کوک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشکده ادبیات دانشگاه خوارزمی تهران ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر جهانیان شاهد ظهور گروه‌های تروریستی و جهادی بوده‌اند که هرکدام به نحوی با پسوند اسلامی و گسترش اقدامات غیرانسانی مسئله «جهاد»، «آخرالزمان» و رخدادهای «پایان دنیا» را به چالش کشیده‌اند. چنین کنش‌هایی مقدمات تحقیقات گسترده اسلام‌پژوهان غربی را در این زمینه فراهم آورده است تا آنجا که برخی به بررسی ارتباط تنگاتنگ میان این سه مقوله پرداخته‌اند. دیوید کوک (David Cook) از جمله صاحب‌نظران این عرصه است که مکتوبات بسیاری درزمینه جهاد، شهادت و گفتمان‌های آخرالزمانی به رشته تحریر درآورده و معتقد است، ارتباطی مستقیم میان این مباحث وجود دارد. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، با رویکردی انتقادی، ارتباط میان جهاد و گفتمان آخرالزمانی را از منظر دیوید کوک مورد واکاوی قرار داده است. کوک، عامل گسترش اسلام و فتوحات مسلمانان را اعتقاد به وقوع قیامت در آینده‌ای نزدیک می‌داند؛ زیرا معتقد است تا این تاریخ‌گذاری نهایی در ذهن مجاهد نقش نبندد، آمادگی برای حضور در جنگ و تحمل مشکلات و مصائب آن وجود نخواهد داشت و زمینه‌ساز این تفکر، آیات قرآن در خصوص قریب‌الوقوع بودن پایان دنیا و نیز برخی روایات هستند. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که خاستگاه چنین نظرگاهی، از یک‌سو در پیش گرفتن رویکردی سطحی و گزینشی در استدلال به آیات و روایات است و از سوی دیگر اتخاذ پیش‌فرض جنگ‌طلب و خشونت‌آمیز بودن آموزه جهاد در اسلام است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examination of David Cook’s Viewpoints Concerning the Relationship between Jihad and Apocalypse / Eschaton Discourse

نویسندگان [English]

  • mahmood makvand 1
  • Samane Rahmannejad 2
1 kharazmi university, quranic and hadith studies department
2 Kharazmi
چکیده [English]

In recent decades, the people of the world have witnessed the appearance of terrorist and jihadist groups, that each of them has somehow challenged the issue of jihad, the apocalypse and the events of the end of the world with the Islamic suffix and the spread of non-human actions. These actions have provided the ground for extensive Islamic researches by western scholars, so far as that some scholars have pay attention deeply to the close relationship between these three topics. David Cook is one of the well-known specialists in this field who has written several books and articles on “jihad”, martyrdom and apocalyptic literature and believes that there is a direct and strong connection between these issues. This article seeks to investigate the viewpoints of David Cook about the relationship between “jihad” and apocalyptic literature in a descriptive-analytical method by the critical approach. Cook thinks that the belief in the imminent end of the world is the principal factor of the spread of Islam and the conquests of Muslims; because without this final date in mind, it would have been difficult for Muslim fighters to participate in the war and endure its problems and suffering. Indeed, the basis of this kind of thinking is the verses of the Qur’an about the imminent end of the world and some traditions. On the one hand, the present study indicates that the origin of such a viewpoint is to have a superficial and selective approach in reasoning to verses and hadiths, and on the other hand, to adopt the presumption of belligerence and violence nature of the doctrine of “jihad” in Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Jihad
  • Apocalypse/ Eschaton
  • David Cook
  • War
  • Violence
  1. ترجمه قرآن کریم، رضایی اصفهانی، محمدعلی، موسسه تحقیقاتی فرهنگی دارالذکر، قم: 1383 ش.
  2. ابابطین، عبدالله بن عبد الرحمن، دحض شبهات علی التوحید من سوء الفهم لثلاثة أحادیث، دارالعاصمة، ریاض: چاپ دوم، 1407 ق.
  3. ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام، موسسه آل‌البیت علیهم السلام، قم: چاپ: دوم، 1385 ق.
  4. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم تفسیر، دارالکتاب العربی، بیروت: 1422 ق.
  5. ابن‌عربی، محمد بن عبدالله،‌ احکام القرآن، دارالجیل، بیروت: 1408 ق.
  6. أبوداوود، سلیمان بن الأشعث، سنن أبی داوود، المکتبه العصریه، بیروت: بی‌تا.
  7. أبونعیم، أحمد بن عبد الله، تاریخ أصبهان، دار الکتب العلمیه، بیروت: 1410 ق.
  8. آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، دار الکتب العلمیه، بیروت: 1415 ق.‌
  9. بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، دار طوق النجاة، بیروت: 1422 ق.
  10. بزار، أبو بکر، مسند البزار، مکتبه العلوم والحکم، مدینه: 1988 م.
  11. بیضاوی، عبدالله بن‌عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، دار إحیاء التراث العربی، بیروت: 1418 ق.
  12. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم،‌ مرکز نشر اسراء، قم: 1393 ش.
  13. حنبل، ابوعبدالله احمدبن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، الرساله، بیروت: 1421 ق.
  14. حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، اسماعیلیان، قم: 1415 ق.‌
  15. زرکشی، أبو عبدالله بدر الدین، اللآلئ المنثورة فی الأحادیث المشهورة، دار الکتب العلمیه، بیروت: 1406 ق.
  16. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، دارالکتاب العربی، بیروت: چاپ سوم، 1407 ق.‌
  17. زیلعی، جمال الدین، تخریج الأحادیث والآثار الواقعه فی تفسیر الکشاف للزمخشری، دار ابن خزیمه، ریاض: 1414 ق.
  18. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ دوم،‌1390 ق.
  19. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصرخسرو، تهران: چاپ سوم،1372 ش.
  20. طبری،‌ محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه،1412 ق.
  21. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی تا.
  22. العقیلی، أبو جعفر محمد بن عمرو، الضعفاء الکبیر،‌ دار المکتبه العلمیه، بیروت: 1404 ق.
  23. الفتّنی، محمد طاهر بن علی، تذکرة الموضوعات، اداره الطباعه المنیریه، قاهره: 1343 ق.
  24. کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید)، بی‌نا، ایلام، 2005 م.
  25. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت: چاپ دوم،1403 ق.
  26. واقدی، محمد بن عمر، مغازی، دار الأعلمی، بیروت: چاپ سوم، 1409 ق.
  27. هیثمی، أبو الحسن نور الدین، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، مکتبه القدسی، قاهره: 1414 ق
دوره 16، شماره 30
سال شانزدهم، شماره 30،بهار و تابستان 1400 ش
شهریور 1400
صفحه 295-318
  • تاریخ دریافت: 06 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 22 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1400