بررسی تطبیقی نظام ارزشی زن در اسلام و فرهنگ غرب (با تکیه بر اندیشه قرآنی مقام معظم رهبری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه قرآن و مستشرقان،مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری رشته قرآن ومستشرقان، مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22034/jqopv.2024.9092

چکیده

جایگاه ارزشی زن در دین اسلام، جایگاه والایی است که اهمیت آن در منابع اسلامی، خصوصاً قرآن ذکر شده است. اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) نیز در حوزه نظام ارزش زنان، به‌عنوان یک مفسر و اندیشمند و رهبر مسلمانان شیعی در جهان تشیع حائز اهمیت است؛ اما یکی از مسائل چالشی و بحث‌برانگیر در جوامع بشری که در غرب و شرق مطرح است، جایگاه زن و حقوق و اختیارات اوست؛ بنابراین تبیین جایگاه ارزشی زن در اسلام و قرآن در مقابل جایگاه زن در فرهنگ غرب با تکیه بر آراء مستشرقان و اندیشه قرآنی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، دارای اهمیت فراوانی در جهت احیای جایگاه واقعی زن در جوامع بشری دارد. پژوهش حاضر نیز با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف تبیین جایگاه ارزشی زن در اسلام و فرهنگ غرب، با تکیه برآراء برخی مستشرقان و اندیشه قرآنی مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» انجام گرفته است. یافته‌های پژوهش حاضر عبارت‌اند از: 1. تساوی و برابری در اصل و خلقت در اسلام و تطبیق آن با فرهنگ غرب؛ 2. تساوی در حقوق انسانی در اسلام و تطبیق آن با فرهنگ غرب؛ 3.تساوی در نظام ارزشی و هدایت‌پذیری در اسلام و تطبیق آن با فرهنگ غرب.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Value System of Women in Islam and Western Culture (Based on the Views of Orientalists and the Quranic Ideology of His Eminence, Ayatollah Khamenei)

نویسندگان [English]

  • Bagher Riahi Mehr 1
  • ali abbasniya 2
1 Assistant Professor in the Quran and Orientalists Department, Quran and Hadith Higher Education Complex, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Ali Abbasnia: PhD Candidate of Quran and Orientalists, Quran and Hadith Higher Education Complex, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

The status of women’s values in the Islamic religion is highly emphasized, particularly in Islamic sources, especially the Quran. The Quranic ideologies of Imam Khamenei (May Allah Prolong His Life) in the realm of the value system of women, as an interpreter, scholar, and leader of Shia Muslims worldwide, hold significant importance. However, the position of women, their rights, and their freedoms is also a challenging and debatable issue in human societies, both in the West and the East. Therefore, clarifying the status of women’s values in Islam and the Quran concerning women’s position in Western culture, relying on the views of Orientalists and the Quranic ideology of Imam Khamenei (may he be preserved), holds substantial importance in revitalizing the actual position of women in human societies. This research was conducted using a descriptive-analytical method, aiming to clarify the status of women’s values in Islam and Western culture (based on the views of some Orientalists and the Quranic ideology of His Eminence “may he be preserved”). The research findings include: 1. Equality and parity in principle and creation in Islam and its comparison with Western culture; 2. Equality in human rights in Islam and its comparison with Western culture; 3. Equality in the value system and responsiveness in Islam and its comparison with Western culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Western Culture
  • Women in Islam
  • Imam Khamenei (May Allah Prolong His Life)
  • Amina Wadud
  • Simone de Beauvoir
  • Ruth Roded
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی‌اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. ابن‌حزم، علی بن احمد، ترکمانی، عبدالحق بن ملاحق، ‌حجة الوداع، دار ابن‌حزم، بیروت: ۱۴۲۹.
  3. ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، تاریخ إبن‌خلدون، دار الفکر، بیروت: ۱۴۰۸.
  4. ابن‌عاشور، محمدبن‌طاهر، التحریر و التنویر، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت: 1420ق.
  5. احمدی بیغش، خدیجه؛ ارزیابی جایگاه حقوقی زن در کنوانسیون های بین المللی بر اساس تفسیر تسنیم،مطالعات تفسیر تطبیقی 4(8)، 51ـ68، 1398.
  6. تاجور، آذر؛ پورطهماسبی، سیاوش، «بررسی تطبیقی منزلت زن در الهیات فمینیستی و اسلام(مهدویت)» طهورا، شماره 3، بهار و تابستان 1388.
  7. جوادی‌آملی، عبدالله، جمال المرأة و جلالها، دار الهادی، بیروت: 1421.
  8. خامنه‌ای، سیدعلی، آرشیو بیانات رهبری، khamenei.ir
  9. خامنه‌ای، علی؛ بانکی‌پورفرد، امیرحسین، الگوی زن، مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای، انتشارات انقلاب اسلامی، تهران: 1398ش.
  10. دوبووار، سیمون، جنس دوم، ترجمه قاسم صنعوی، نشر توس، تهران: 1385.
  11. دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ترجمه ابوالقاسم طاهری، چاپ 4، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران: 1373ش.
  12. دورانت، ویل، لذات فلسفه، ترجمه: عباس زریاب‌خوئی، چاپ18، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران: 1385.
  13. راسل، برتراند، زناشویى و اخلاق، ترجمه: ابراهیم یونسی، نشر اندیشه، تهران: 1387ش.
  14. سبحانی‌تبریزی، جعفر، فروغ ابدیت. بوستان کتاب، قم: ۱۳۸۵ش.
  15. سخایی، سیده‌مژگان، «ریشه‌یابی بحران زنان در غرب با تکیه بر آموزه‌های کتاب مقدس»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی زنان، دوره 14، شماره 53، آذر 1390ش.
  16. سید قطب، فی ظلال القرآن، دار الشروق، بیروت: ۱۴۰۸.
  17. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تحقیق صالح، صبحی، مؤسسة دار الهجرة، قم: ۱۴۱۴.
  18. طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی‌همدانی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسلامی، قم: 1378ش.
  19. فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ فضل‌‌‌الله، محمدحسین، ‌نقش و جایگاه زن در حقوق اسلامى، دادگستر، تهران: 1378.
  20. لوبون، گوستاو، تاریخ تمدن اسلام و عرب، ترجمه محمدتقی فخرداعی‌گیلانی، چاپ 3، چاپخانه علمی، طهران: ۱۳18ش.
  21. مرتضوی، سیدخدایار؛ پاکزاد، شهیندخت، «زبان، زنان و دوگانگی گفتمانی در اندیشه سیاسی روسو»، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره نهم، شماره 1، زمستان 1395ش.
  22. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، صدرا، تهران: بی‌تا.
  23. مکارم‌شیرازی، ناصر، جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، دارالکتب الإسلامیة، تهران: ۱۳۷۴– ـ ۱۳۷۳ش.
  24. نوشین، مریم؛ اسکندرلو، محمدجواد، «بررسی و نقد مقاله زنان و قرآن»، مجله قرآن‌پژوهی خاورشناسان، شماره پنجم، پاییز و زمستان 1387ش.
  25. Abbott, Nabia, " Women and the State in Early Islam ", Journal of Near Eastern Studies, Vol. 1, No. 1 (Jan. 1942), pp. 106 ـ 126, Published by: The University of Chicago Press.
  26. Company p: 403.
  27. Roded, Ruth. "Woman and the Quran." Encyclopedia of the Qur'ān, edited by Jane Dammen McAuliffe, Brill, 2005, vol. 6, pp. 565 ـ
  28. Telushkin, Joseph,1997. Biblical Literacy: The Most Important People Events, and Ideas of the Hebrew Bible, New York, William Morrow and.
  29. Wadud, Amina, (1999), Quran and Woman, New York, Oxford university press
دوره 18، شماره 35 - شماره پیاپی 35
دوفصلنامه علمی قرآن‌پژوهی خاورشناسان (به شماره ثبت 5086/ 124 در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
اسفند 1402
صفحه 9-38
  • تاریخ دریافت: 12 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 22 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 26 آبان 1402