نقد شبهات مستشرقان در مورد اشکالات صرفی ونحوی قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی، استادیار، گروه قرآن و حدیث، جامعه المصطفی ص العالمیه، قم، ایران

چکیده

استوارى نظم قرآن و استحکام ترکیبات وقوت تألیف آن، یکی از ویژگی‌های اعجاز بیانی و اسلوب بلاغی و فصاحتی قرآن کریم است. وجود اشکالات دستوری و نحوی در قرآن کریم، دیدگاهی است که برخی از مستشرقان برای خدشه دار حقانیت قرآن کریم و اصالت وحیانی آن مطرح می کنند. تبیین و تحلیل و نقد اشکالات صرفی و نحوی آنان برآیات الهی مساله این پژوهش است. این نوشتار با تأکید بر وحیانی بودن قرآن و دفاع از حریم قرآن در مقابل شبهات خاورشناسان، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و اتخاذ رویکرد انتقادی، درصدد پاسخ به شبهات مستشرقانی مانند جرج سیل، جان برتون، نولدکه، رژی بلاشر، عبدالفادی و ... در خصوص اسلوب ادبی قرآن کریم بوده و نگارنده بر آن باوراست که قرآن از اوج فصاحت و بلاغت برخوردار بوده و ادعای مستشرقان در این زمینه ناشی از اهداف مطالعات، مبانی فکری و انگاره‌های ذهنی کاملاً متفاوت و متغایر مستشرقان از مطالعات اسلامی مانند بشری دانستن قرآن، تأثیرپذیری قرآن از محیط اجتماعی، تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه بوده و روش‌شناسی آنان در زمینه مطالعات قرآنی بیشتر متاثر از رویکرد سطحی، غرض‌ورزی، پندارگرایی و عدم اطلاع دقیق از دقایق و ظرایف ادبی زبان قرآن و یا باانگیزه‌های معاندانه، می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of Orientalist Doubts Regarding Grammatical and Syntactical Issues in the Quran

نویسنده [English]

  • Mohammad Baqer Farzi
Faculty Member, Assistant Professor, Quran and Hadith Department, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The stability of the order of the Quran and the strength of its composition and authorship are among the miraculous aspects of the eloquence and rhetorical style of the Noble Quran. However, some Orientalists raise doubts about the grammatical and syntactical aspects of the Quranic text, questioning its authenticity and divine revelation. This study aims to analyze and critique these doubts by examining the grammatical and syntactical issues raised by Orientalists. Using a descriptive-analytical approach and adopting a critical perspective, this paper seeks to respond to Orientalist doubts put forth by scholars such as George Sale, John Burton, Noeldeke, Régis Blachère, and Abdul Fadi. The author argues for the divine origin of the Quran and defends its integrity against Orientalist criticisms. It is believed that the Quran possesses the pinnacle of eloquence and rhetoric, and the claims made by Orientalists in this regard stem from different intellectual foundations, biases, and conflicting perspectives on Islamic studies. These perspectives include considering the Quran as a human creation, its susceptibility to social influences, and its adaptation to contemporary culture. The methodological approach of these scholars in Quranic studies is often influenced by superficiality, bias, dogmatism, and a lack of precise understanding of the literary intricacies of the Quranic language or driven by opposing motivations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Orientalist Doubts
  • Literary Doubts
  • Literary Style
  • Rhetorical Miracle.

مراجع

  1. ابن أبى‏اصبع مصرى، عبدالعظیم بن عبدالواحد، بدیع القرآن، ترجمه: بنیاد پژوهشهاى اسلامى، مشهد، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، چ اول، 1368 ش.
  2. ابن احمد، خلیل، الجمل فی النحو، تهران، استقلال، چ اوّل، بی‌تا.
  3. ابن أنبارى، عبد الرحمن بن محمد، الإنصاف فی مسائل الخلاف بین النحو البصریین و الکوفیین، بیروت، المکتبة العصریة، چ اوّل، بی‌تا.
  4. ابن حموش، مکى، مشکل اعراب القرآن، ییروت، دار الیمامة، چ سوّم، 1423 ه.ق.
  5. ابن عصفور، علی بن مومن، شرح جمل الزجاجی، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
  6. ابن وردى، عمر بن مظفر (زین الدین)، شرح ألفیة ابن مالک المسمى تحریر الخصاصة فی تیسیر الخلاصة، ریاض، مکتبه الرشد، چاپ اول.
  7. ابن هشام، عبدالله بن یوسف، شرح شذور الذهب فی معرفة کلام العرب، تهران، دار الکوخ، چ اوّل، 1384 ش.
  8. ابن‏عجیبه، احمد، البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید، حسن عباس زکی، قاهره، چاپ اول، 1419 ه.ق.
  9. ابن‏قتیبه، عبدالله بن مسلم، تأویل مشکل القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، چ اول، 1423 ق.
  10. ابن‏ناقیا، عبدالله بن محمد، الجمان فى تشبیهات القرآن، ترجمه: بنیاد پژوهشهاى اسلامى، مشهد آستان قدس رضوى،، چ اول، 1374 ش.
  11. ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت، دار الفکر، چ اوّل، 1420 ق.
  12. ابولیله، محمدمحمد، القرآن الکریم من المنظور الاستشراقی: دراسه نقدیه تحلیلیه، قاهره، دارالنشر للجامعات چ اوّل، 1423 ق،
  13. ابیارى، ابراهیم، الموسوعة القرآنیة، قاهره، موسسة سجل العرب، چ اوّل، 1405 ق.
  14. اخفش، سعید بن مسعده، معانى القرآن، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، بیروت، چ اوّل، 1423 ه.ق.
  15. الانطاکی، محمد، المنهاج فی القواعد والاعراب، قم، ذوی القربی، چ اول، 1435 م،
  16. بابتى، عزیزه فوال، المعجم المفصل فی النحو العربی، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ اوّل، بی‌تا.
  17. باقولى، على بن حسین، کتاب شرح اللمع فی النحو، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ اوّل، بی‌تا.
  18. برکات، ابراهیم، النحو العربی، قاهره، دار النشر للجامعات، چ اوّل بی‌تا.
  19. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ترجمه عبدالحمید النجار و مجموعة اخری، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1993 م.
  20. همان، تاریخ الشعوب الاسلامیة، ترجمه نبیه امین فارس و منیر البعلبکی، بیروت، دارالعلم،1968 م.
  21. بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه محمود رامیار، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359 ش.
  22. تفتازانى، مسعود بن عمر، مختصر المعانی، قم، دار الفکر، چ سوّم، 1376 ش.
  23. ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ اوّل، 1422 ق.
  24. حسینى همدانى، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن، نشر لطفى، تهران، چ 1، 1404 ه.ق.
  25. الخالدی، صلاح عبد الفتاح القرآن، نقض مطاعن الرهبان، دمشق، دار القلم، ط 1428 ق / 2007 م.
  26. خطیب شربینى، محمد بن احمد، تفسیر الخطیب الشربینى المسمى السراج المنیر، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، چ اوّل، 1425 ق.
  27. خطیب قزوینى، محمد بن عبد الرحمن، الإیضاح فی علوم البلاغة، المعانی و البیان و البدیع، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ دوّم، بی‌تا.
  28. درویش، محى‏الدین، اعراب القرآن الکریم و بیانه، حمص، الارشاد، چ چهارم، 1415 ق.
  29. دسوقى، محمد، حاشیة الدسوقی على مختصر المعانی، المکتبة العصریة، بیروت، چ اوّل، بی‌تا.
  30. دیون پورت، جان، عذر تقصیر به پیشگاه محمدa و قرآن، ترجمه سید غلامرضا سعیدی، تهران، انتشارات حاج محمد حسین و شرکا، 1334 ش.
  31. داوری دولت آبادی ، مهدی و همکاران ، تحلیل انتقادی انگاره خطاهای نحوی (مرفوعات و منصوبات) قرآن شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال دوم بهار و تابستان 1399 شماره 1 (پیاپی 2)، صص 49-29.
  32. الدیباجی، السید ابراهیم، بدایة البلاغة، تهران، سمت، چاپ پنجم، 1396 ش.
  33. رامیار، محمد، تاریخ قرآن، تهران، امیرکبیر، چاپ ششم، 1386 ش.
  34. رضوان،‌عمر بن ابراهیم، آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره‌، ریاض، دار الطیبة، چ اوّل. 1413 ق.
  35. رضى الدین استر آبادى، محمد بن حسن، شرح الرضی على الکافیة، تهران، موسسة الصادق للطباعه و النشر، چاپ اول: 1، 1384 ش.
  36. الرواحی، بدر بن خلیفة بن سعید و خالد، نشوان عبده، مجلة الرسالة(شبهات مخالفة النحویة و الصرفیة فی القرآن الکریم لدی المستشرقین والرد علیها، سال 5، شماره 1443،4 ق.
  37. ریچارد سی، مارتین،اعجاز قرآن ، ناقد سید رضا مودب،دوفصلنامه علمی قرآن پژوهی خاورشناسان ، شماره 3 ،پاییز و زمستان 1386 ، 33 - 66.
  38. زقزوق احمد حمدی، الاستشراق و الخلفیة الفکریة للصراع الحضاری، قاهره، دارالمعارف.
  39. زمانی، محمد حسن، مستشرقان و قرآن، قم، بوستان کتاب، چ اوّل، 1386 ش.
  40. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، بیروت، دار الکتاب العربی، چ سوّم، 1407 ق.
  41. زناتی، انور محمد، معجم افترائات الغرب علی الاسلام و الرد علیها، مصر، دارالافاق العربیة، 2009 م.
  42. سال، جرجس، اسرار عن القرآن (الجزء الثالث من مقالة الاسلام)، تعریب و تذییل هاشم العربی، نورالحیاة، استرالیا، بی‌تا.
  43. سبکى، على بن عبد الکافى، عروس الأفراح فی شرح تلخیص المفتاح، بیروت، المکتبة العصریة، چاپ اول، بی‌تا.
  44. سجستانی، ابن أبی داود، المصاحف، بیروت، دارالنشر الاسلامیه، 2006 م.
  45. سها، نقد قرآن مجله اینترنتی آوای بوف، 1393. (www.avayebuf.wordpress.com)
  46. سیرافى، حسن بن عبدالله، شرح کتاب سیبویه، دار الکتب العلمیة، بیروت، چ اوّل، بی‌تا.
  47. سیواسى، احمد بن محمود، عیون التفاسیر، بیروت، دار صادر، چ 1، 1427 ه.ق.
  48. سیوطى، عبد الرحمن بن ابى بکر، الأشباه و النظائر فی النحو، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ دوّم، بی‌تا.
  49. شحاته، عبدالله محمود، تفسیر القرآن الکریم، قاهره، دار غریب، چ اوّل، 1421 ه.ق.
  50. شیرافکن، حسین، نقد شبهات ادبی قرآن کریم، (پایان نامه سطح 4)، شورای مدیریت حوزه علمیه قم.
  51. صافى، محمود، الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویة هامة، دمشق، دار الرشید، چ چهارم، 1418 ق.
  52. صالح، بهجت عبدالواحد، الاعراب المفصل لکتاب الله المرتل، دار الفکر، عمان، چ دوّم، 1998 م.
  53. صفایى، غلامعلى، ترجمه و شرح مغنی الأدیب، قدس قم، چ هشتم، 1387 ش..
  54. طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چ دوّم، 1390 ق.
  55. طبرانى، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اربد، دار الکتاب الثقافی چ اوّل، 2008 م.
  56. طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، قم، حوزه علمیه قم- مرکز مدیریت، چ اوّل، 1412 ق.
  57. طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ اوّل، بی‌تا.
  58. عبد الفادی، عبدالله، هل القرآن معصوم، موقع الکلمه الرد علی الشبهات و الهرقطات و البدع،2009 م (www.alkalema.net).
  59. عنایة، غازی، شبهات حول القرآن و تفنیدها، بیروت، دار و مکتبه الهلال، بی‌چا، بی‌تا.
  60. علی زاده، سید حامد، رابطه قرآن و کتاب مقدس بررسی دیدگاه انجلیکا نویورت، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1399 ش.
  61. قاسمى، جمال‏الدین، تفسیر القاسمی المسمى محاسن التأویل، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون چ اوّل، 1418 ق.
  62. کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله، زبدة التفاسیر، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چ اوّل، 1423 ق.
  63. کریم پور،قراملکی علی و امینی، محمد، نقد دلایل مستشرقان در ادعای اغلاط نحوی قرآن ،دوفصلنامه علمی قرآن پژوهی خاورشناسان، دوره 14، شماره 27، پاییز و زمستان 1398، صفحه 93-114 .
  64. کریمی ، محمد و جمالی ، حامد، بررسی مقاله «آراء نویسندگان اروپایی درباره قرآن» دو فصلنامه علمی قرآن پژوهی خاورشناسان،سال هشتم، ش15 پاییز و زمستان 1392ش، صفحات 91- 110 .
  65. ماضى‏، محمود، والوحی القرآنی فی المنظور الاستشراقی دار الدعوة، اسکندریه‏، دوم، 1422 ق / 2001.‏
  66. مبرد، محمد بن یزید، المقتضب، دار الکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چ اول، بی تا
  67. مدنى، علیخان بن احمد، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، قم، ذوی القربى، چ اوّل، بی‌تا.
  68. معارف،مجید – فراهانی ، فاخره ، آراى گلدزیهر پیرامون اختلاف قرائات قرآن کریم، دو فصلنامه علمى قرآن‌پژوهى خاورشناسان،سال هشتم، شماره ۱۴، بهار و تابستان ۱۳۹۲ ش، صفحات ۱۱- ۳۲.
  69. معرفت، محمدهادی، شبهات و ردود، قم، موسسه علمی فرهنگی التمهید، چ اول، 1423 ق.
  70. المهدى، صلاح بن على، النجم الثاقب، شرح کافیة ابن الحاجب، صنعا، مؤسسة الإمام زید بن علی الثقافیة، چ اول.
  71. ناظر الجیش، محمد بن یوسف، شرح التسهیل المسمى تمهید القواعد بشرح تسهیل الفوائد، قاهره، دار السلام، چ اوّل، بی‌تا.
  72. نصری، آراء المستشرقین الفرنسیین حول القرآن، الرباط، دارالقلم للطباعة و النشر 2009 م.
  73. نشست علمی و پژوهشی بررسی شبهات ادبی قرآن کریم با سخنرانی حجج اسلام مولایی نیا و صادق اخوان در مجتمع آموزش عالی فقه، برگزار شده در تاریخ 23/1/86. (http://az.feqh.miu.ac.ir/index.aspx?siteid)
  74. النملة علی بن ابراهیم، کنه الاستشراق، بیروت، بیسان للنشر والتوزیع و الاعلام، ط الثالث،2011 م.
  75. نولدکه، تئودور، تاریخ القرآن، هیلدسهایم، دار النشر جورح ألمز، بی‌چا، 2000 م.
  76. نولدکه، تئودور، تاریخ القرآن، هیلدسهایم، دار النشر جورح ألمز، بی‌چا، 2000 م.
  77. نهر، هادى، النحو التطبیقی وفقا لمقررات النحو العربی فی المعاهد و الجامعات العربیة، عالم الکتب الحدیث، اربد، چاپ اول، بی تا.
  78. هاشمى، احمد، جواهر البلاغة، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، 1381 ش.
  79. هدل، عبدالرحمن، النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب، ریاض، دار طیبه، چ هشتم، بی‌تا.
  80. Al-Gazoli Mohammad, Christ Mohammed and I, Chich publication,2007.
  81. Angelika Neuwirth, Qur’an and History – a Disputed Relationship. Some Reflections on Qur'anic History and History in the Qur'an, Journal of Qur'anic Studies, 2003.
  82. Burton, John. Linguistic Errors in the Qur'an. Journal of semiotic studies (Volume XXXIII. No. 2)., Oxford: Oxford University Press,1988.
  83. Daniel King, ‘A Christian Qur’ān? A Study in the Syriac background to the language of the Qur’ān as presented in the work of Christoph Luxenberg’ in: Journal for Late Antique Religion and Culture 3 (2009) 44-71; Website: http://www.cardiff.ac.uk/clarc/jlarc
  84. Davenport John, An ApologyFor Mohammad and Koran, 1882. (www.forgotten.org.)
    1. Luxenberg, Christoph, the syro –aramaic reading of the Koran a contribution to the decoding of the language of the Koran, Berlin, schiller, 2007.
  85. Noeldeke Theodor, The History of the Qur'an, 2017, (https://oiipdf.com/the-history-of-the-quran-by-theodor-noldeke)
  86. Reynolds Gabriel Said, The Quran and historical context, Routledge, 2008.
قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 18، شماره 34 - شماره پیاپی 34
دوفصلنامه علمی قرآن‌پژوهی خاورشناسان (به شماره ثبت 5086/ 124 در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) سال هجدهم، شماره 34، بهار و تابستان 1402ش
شهریور 1402
صفحه 257-292

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار