ارزیابی انتقادی افزوده های «تفسیر معاصرانه قرآن کریم» (موردپژوهی سوره توبه)

نوع مقاله : علمی ـ ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تفسیر، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی؛ دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

یکی از پررونق‌ترین آثار در ترجمه و تفسیر قرآن کریم کتابی است که در سال 2015 میلادی با قلم «سیدحسین نصر» و همکارانش، به زبان انگلیسی، با نام «The Study Quran» (قرآن‌شناخت) در جهان غرب منتشر شد. متن قرآن‌شناخت در ایران با عنوان «تفسیر معاصرانه قرآن‌کریم» از سوی «انشاءالله رحمتی» در حال ترجمه به زبان فارسی است. مترجم علاوه بر ترجمه، مطالبی را در قالب پانوشت (پابرگی) به متن اصلی اضافه کرده و در جلد سوم، جایگاه آن را به پی‌نوشت پایان هر سوره تغییر داده است که خود، شایسته تحقیق می‌نماید. پرواضح است که واکاوی فنی افزوده‌ها و تبیین نقاط قوت و ضعف، می‌تواند نسخه ترمیم‌یافته‌ای از این اثر مهم را در نوبت‌های آتی انتشار مجلدات موجود و نیز سایر مجلدات ارائه دهد؛ از این رو، پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با رویکردی انتقادی، به واکاوی افزوده‌های مترجم تفسیر معاصرانه پرداخته است. نتایج نهایی حاکی از آن است که افزوده‌های مترجم علاوه بر نقاط قوتی مانند رفع برخی ابهامات و ارائه مستندات، از نقاط ضعفی نیز برخوردارند که اهم آن عبارتند از: غفلت از وجوه معاصرانگی، عدم تصحیح برخی از ایرادات متن اصلی و عدم ارائه توضیحات لازم برای برخی از مفاد آن یا درج ناقص برخی از مطالب، استناد به روایات نامعتبر و بعضاً نادرست، تمایل به تأویلات ذوقی و استحسانی برخی از عرفا، عدم درج منبع در پاره‌ای از مستندات، استفاده قاطعانه از گزاره‌هایی که صحت آن موردتردید است و بالاخره، غفلت مترجم از مفاد گره‌گشای موجود در برخی منابع.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Evaluation of the Additions in “The Contemporary Interpretation of the Holy Quran (The Study Quran)” (Case Study: Surah Tawbah)

نویسندگان [English]

  • Rahman oshriyeh 1
  • Seyed Mohammad hosseinipoor 2
1 .(First Author): Associate Professor of Tafsir, University of Quranic Sciences and Teachings, Qom, Iran
2 PhD in Comparative Exegesis, University of Quranic Sciences and Teachings, Qom, Iran
چکیده [English]

The Study Quran”, published in 2015 by Seyyed Hossein Nasr and his colleagues, is a significant work in the translation and interpretation of the Holy Quran in English language in western countries. The Persian translation of this work, titled “The Contemporary Interpretation of the Holy Quran / The Study Quran,” is being translated by Enshaallah Rahmati in Iran. In addition to the translation, the translator has made additions in the form of footnotes and endnotes to the original text and in the third volume, its position has been changed to endnotes at the end of each surah, which is worthy of research. It is clear that a technical analysis of these additions and an explanation of their strengths and weaknesses can provide an improved version of this significant work for future Editions of current volumes and other volumes. Therefore, this present research critically with descriptive – analytical method examines the additions made by the translator in “The Study Quran”. The final findings of the research indicate that while the translator’s additions have strengths such as resolving certain ambiguities and providing documentations, they also have weaknesses including: overlooking contemporary aspects, failure to correct some flaws in the original text, lack of necessary explanations for certain concepts or incomplete inclusion of some contents, reliance on unreliable and occasionally incorrect narrations, tendency towards subjective and personal interpretations and preferences of certain mystical figures, omission of sources for some documentation, dogmatic use of statements that are questionable in accuracy, and ultimately, the translator’s oversight of crucial aspects present in certain sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Contemporary Interpretation of the Holy Quran
  • The Study Quran
  • Additions
  • Endnotes
  1. منابع

    1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات بین‌المللی المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
    2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب دار صادر، بیروت: چاپ سوم، 1414ق.
    3. ابن‌حجر هیثمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة علی أهل الرفض والضلال والزندقة، مؤسسة الرسالة، بیروت: 1417ق.
    4. ابن‌عطیه، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: محمد عبدالسلام عبدالشافی، دار الکتب العلمیة -منشورات محمد علی بیضون، بیروت: 1422ق.
    5. ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب الإمام علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام، دار الأضواء، بیروت: چاپ سوم، 1424ق.
    6. امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السّنّة و الأدب، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: 1414ق.
    7. بحرانی، السید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ سوم، 1427ق.
    8. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: محمد مطرجی، دار الفکر، بیروت: 1429ق.
    9. حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمدباقر محمودی، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی -مؤسسة الطبع و النشر، تهران: 1411ق.
    10. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دارالعم ـ الدار الشامیه، دمشق ـ بیروت: 1412ق.
    11. رضا، محمد رشید، تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، دار المعرفة، بیروت: 1414ق.
    12. زیدان، جرجی، تاریخ تمدّن اسلام، ترجمه: علی جواهرکلام، امیرکبیر، تهران: 1372ش.
    13. طباطبایی، محمّدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ دوم، 1390ق.
    14. طبرسی، أبو علی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصرخسرو، تهران: چاپ سوم، 1372ش.
    15. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر الطبری)، دار المعرفة، بیروت: 1412ق.
    16. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق: سید احمد حسینی، کتابفروشی مرتضوی، تهران: چاپ سوم، 1375ش.
    17. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت: چاپ سوم، 1420 ق.
    18. فیض کاشانی، مولی محسن، تفسیر الصافی، تصحیح: حسین الأعلمی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ دوم، 1402ق.
    19. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن (تفسیر القرطبی)، ناصرخسرو، تهران: 1364ش.
    20. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح و تعلیق: سید طیب الجزائری، دار الکتاب للطباعة والنشر، قم: چاپ سوم، 1404ق.
    21. کلباسی، زهرا و امیر احمدنژاد، «دلالت آیه نهم سوره حجر بر تحریف‌ناپذیری قرآن کریم»، کتاب قیم، شماره 17، 1396ش.
    22. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیة، تهران: چاپ دهم، 1371ش.
    23. نسائی، احمد بن شعیب، خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه، مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، قم: 1419ق.
    24. نصر، سید حسین و همکاران، تفسیر معاصرانه قرآن کریم (جلد اول)، ترجمه: انشاءالله رحمتی، سوفیا، تهران: 1399ش.
    25. ـــــــــــــــــــــــــــــ، تفسیر معاصرانه قرآن کریم (جلد سوم)، ترجمه: انشاءالله رحمتی، سوفیا، تهران: 1400ش.
    26. واحدی نیشابوری، علی بن احمد، أسباب النزول، دار الکتب العلمیة، بیروت: 1402ق.
دوره 18، شماره 34 - شماره پیاپی 34
دوفصلنامه علمی قرآن‌پژوهی خاورشناسان (به شماره ثبت 5086/ 124 در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) سال هجدهم، شماره 34، بهار و تابستان 1402ش
شهریور 1402
صفحه 67-88
  • تاریخ دریافت: 30 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 14 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 31 خرداد 1402