بررسی مقاله «یعقوب» در دایرة المعارف قرآن لیدن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد تفسیر قرآن، دانشکده علوم قرآنی، مشهد

چکیده

اندرو ریپین در مقاله «یعقوب» (Jacob) در دائرةالمعارف قرآن لیدن نتوانسته است شخصیت حضرت یعقوبg را به خوبی تبیین کند، حتی گزارش دقیقی از نقش یعقوب در داستان یوسف صدیق ارائه نکرده است و در وجه تسمیه او به یعقوب تحت تأثیر عهد عتیق است. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی و مطالعه تطبیقی میان آموزه‏های قرآن و متن عهد عتیق، مضامین مقاله یعقوب را به نقد گرفته است. اهمیت و ضرورت نقد این مسئله ازآن‌روست که نویسندگان دائرة‏المعارف تحت تأثیر آرای کتاب مقدس هستند. از این‌رو برخلاف مشهور که چهره حضرت یعقوبg به‌عنوان فردی درمانده و همواره غمگین و گریان به تصویر کشیده می‏شود، قرآن کریم، یعقوب نبی را توانمند و بصیر و صالح و عابد و آگاه به تأویل‏الاحادیث معرفی می‏کند. از یافته‏های مهم این پژوهش آن است که در بیان قرآن، برخلاف عهد عتیق، اسرائیل لقب یعقوب نیست و این دو متمایز از یکدیگرند. همان‌طور که خاندان آن دو: «آل‌یعقوب» و «بنی‌اسرائیل» در قرآن متمایز از یکدیگر یاد شده‏اند. اسرائیل در بیان قرآن، یکی از همراهان حضرت نوحg در کشتی است که پس از نجات دچار انحرافاتی ازجمله تحریم برخی خوراکی‏ها بر خود می‏شود، و این مسئله در دودمان او ـ بنی اسرائیل ـ گسترش فراوانی می‏یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review of the Article “Yaqub” (A.S) in the Leiden Quran Encyclopedia

نویسندگان [English]

  • Mohsen Rajabi Qodsi 1
  • Farnaz Ettehad 2
1 Sciences and cognition of Quran university
2 Sciences and cognitions of Holy Quran University
چکیده [English]

Andrew Rippin in the article “Jacob” in the Leiden Encyclopedia of the Quran could not explain the character of Hazrat Ya’qub (A.S) well, he has not even provided a detailed account of Ya’qub’s role in Hazrat Yusuf’s story, and he was influenced by Old Testament in giving the name as Ya’qub. This article has criticized the themes of Ya’qub’s article with a descriptive-analytical method and a comparative study between the teachings of the Quran and the text of the Old Testament. The importance and necessity of criticizing this issue is because the authors of the encyclopedia are influenced by the views of the Bible. Therefore, contrary to the popular opinion that the face of Prophet Ya’qub (A.S.) is depicted as a helpless person who is always sad and crying, the Holy Quran introduces Prophet Ya’qub as powerful, insightful, righteous, devout and knowledgeable in the interpretation of hadiths. One of the important findings of this research is that in the Quran, unlike in the Old Testament, Israel is not Jacob’s title, and these two are distinct from each other. Just as their two families: “Ale Ya’qub” and “Bani Israel” are mentioned in the Quran as distinct from each other. According to the Quran, Israel is one of the companions of Noah (A.S) in the ark, who, after being saved, suffered deviations, including banning certain foods, and this problem spread widely in his lineage - the Israelites

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ya’qub’s Progeny
  • Bani Israel
  • Israel
  • Quran and Bible
  • Quranic Stories
  • Leiden Encyclopedia of the Quran
  1. قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران: 1368.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن على‏، الخصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم: 1362.
  3. ابن‌بابویه، محمد بن على‏، الأمالی، کتابچى‏، تهران: 1376.
  4. ابن‌بابویه، محمد بن علی، علل الشرائع، کتابفروشی داوری، قم: 1385.
  5. ابن‌ابی‌شیبه کوفی، ابوبکر، المصنف فی الاحادیث و الآثار، تحقیق: کمال یوسف الحوت، مکتبة الرشد، ریاض: 1409.
  6. ‏‏‫ابن‌حبان، محمد، الثقات، تحقیق: محمد عبد المعید خان، دائرة‏المعارف العثمانیة، هند: 1393.
  7. ابن‌عاشور، محمد بن‌طاهر، التحریر و التنویر، الدار التونسیة للنشر، تونس: 1984.
  8. اپوکریفای عهد عتیق؛ کتاب­های فراموش شده­ی عهد عتیق، مترجمان: عباس رسول‌زاده، جواد باغبانی، مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، قم: 1387.
  9. الاحمدی، سوید، الخبر بالبرهان و الدلیل فی ان النبی یعقوب غیر اسرائیل، الاوائل، دمشق: 2006 م.
  10. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک على الصحیحین‏، تحقیق: مصطفى عبدالقادر عطا، دار الکتب العلمیة، بیروت: 1411.
  11. حفنی، عبدالمنعم، موسوعة القرآن العظیم‏، مکتبة مدبولى، قاهره: 2004.
  12. خطیب، عبدالکریم یونس، التفسیر القرآنی للقرآن، دار الفکر العربی، قاهره: بی‏تا.
  13. دانشگر، مجید، «اندرو ریپین و مطالعات قرآنی»، بینات، سال بیست و یکم، زمستان 1393.
  14. دینورى، عبدالله بن محمد، تفسیر ابن وهب المسمى الواضح فى تفسیر القرآن الکریم، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، بیروت: 142۲.
  15. سبحانى، جعفر، مفاهیم القرآن‏، مؤسسة الإمام الصادقg، قم: 1421.
  16. سلطان علىشاه، محمد بن حیدر، بیان السعادة فی مقامات العبادة، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: 1408.
  17. سمرقندى، نصر بن محمد، تفسیر (بحر العلوم)، دار الفکر، بیروت: 1416.
  18. سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، دار الفکر، بیروت: بی‏تا.
  19. صنعانی، عبدالرزاق، تفسیر، تحقیق: محمود محمد عبده، دار الکتب العلمیة، بیروت: 1419.
  20. طباطبایى، سیدمحمدحسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت: 1390.
  21. طبرانى، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، دار الکتاب الثقافی، اربد: 2008.
  22. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، دار المعرفة، بیروت: 1412.
  23. طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم: 1412.
  24. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، تحقیق: فضل‏الله‏ یزدى طباطبایى و هاشم‏ رسولى، ناصر خسرو، تهران: 1372.
  25. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی التفسیر القرآن، تحقیق: احمد حبیب عاملی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت: بی­تا.
  26. طیب، عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، اسلام، تهران: چاپ دوم، 1369.
  27. غنیم، عبدالرحمان، روان سر الاسرار، دار الجیل، بیروت: 1991 م.
  28. فضل الله، محمد حسین، من وحى القرآن، دار الملاک، بیروت: 1415.
  29. فیروزآبادى، مجدالدین محمد بن یعقوب، تنویر المقباس من تفسیر ابن عباس، دار الکتب العلمیة، بیروت: بی‌تا.
  30. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، دار الکتاب، قم: چاپ سوم، 1363.
  31. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، تحقیق: على‌اکبر غفارى، دارالکتب الإسلامیة، تهران: 1407.
  32. کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید)، لندن: 1954 م.
  33. کتاب­هایی از عهد عتیق (کتاب­های قانونی ثانی) بر اساس کتاب مقدس اورشلیم، مترجم: پیروز سیا، نی، تهران: 1380.
  34. لسانی‌فشارکی، محمدعلی، «کارگاه تفسیر سوره‏شناختی آیه «لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون»، مؤسسه بشارت تسنیم، کرج: 1397. http://quran17.ir/downloads
  35. ماوردى، على بن محمد، النکت و العیون، دار الکتب العلمیة، بیروت: بی­تا.
  36. مقاتل بن سلیمان، تفسیر، دار إحیاء التراث العربی، بیروت: 1423.
  37. معرفت، محمدهادی، شبهات و رُدود حول القرآن الکریم، التمهید، قم: 1388.
  38. مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، دار الکتاب الإسلامی، قم: 1424.
  39. مندور، منصور، «زعم الیهود بأن یعقوب علیه السلام هو إسرائیل یفنده القرآن»، المصباح، صیف، العدد 34، 1439.
  40. میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، امیرکبیر، تهران: 1371.
  41. نوری­زاد، صمد، آن‏سوى آیه‏ها نگرشى بر اعجازهاى پزشکى قرآن‏، آیت عشق، قم: 1383‏.
  42. واحدی نیشابوری، علی بن احمد، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دار القلم / الدار الشامیة، دمشق / بیروت: 1415.
  43. واحدی نیشابوری، عبدالمجید، التوراة تحریف و تزویر، دار الحافظ، 1998 م.
  44. ــــــــــ، انبیاء و القرآن، دار الحافظ، 2000 م.
  45. یحیى بن سلام، تفسیر، تحقیق: هند شلبی، دارالکتب العلمیة، بیروت: 1425.
دوره 17، شماره 32 - شماره پیاپی 32
دوفصلنامه علمی قرآن‌پژوهی خاورشناسان سال هفدهم، شماره 32، بهار و تابستان 1401ش
شهریور 1401
صفحه 255-286
  • تاریخ دریافت: 22 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 08 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 خرداد 1401