نقد دیدگاه مستشرقان در اقتباس قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلام دانشگاه فرهنگیان،تهران ،ایران

چکیده

وحی در اسلام، اساس و محور اصلی آموزه‌های دینی و منبع همه معارف، حکمت‌ها و هدایت‌های بشر به شمار می‌آید. وحیانی بودن نص از مباحث مهم وحی است و طبق دیدگاه مسلمانان، یگانه مصدر وحی و آیات قرآن کریم، در لفظ و معنا، خداوند حکیم است. یکی از شبهات مستشرقان در ارتباط با متن قرآن،‌ غیرالهی بودن آن است که این شبهه را به شکل‌های مختلفی مطرح می‌کنند. عده‌ای از مستشرقان قرآن را برگرفته از فرهنگ یهود و نصارا و نیز محتوای کتاب‌های آنان می‌دانند. بخشی از آن را از همان محدوده جغرافیایی و زندگی اجتماعی و دینی و فرهنگی جزیرة‌العرب و بخش دیگر را از یهودیت و مسیحیت و عقاید و آداب و سنن دیگر ملت‌ها. بدین ترتیب وحیانیت قرآن را انکار می‌کنند و برای آن مصادر غیرالهی مختلفی ذکر می‌کنند؛ اما شواهد تاریخی و آیات قران نشان می‌دهد که وحی به قدرت مقتدر غیبی مستند است و پیامبر J هیچ‌گونه مداخله‌ای در آن نداشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Critique of Orientalists’ Viewpoint Concerning the Quotation of Quran

نویسنده [English]

  • ali reza heydari
Assistant professor of Islamic teachings department Farhangiyan university, Tehran, Iran
چکیده [English]

Revelation in Islam is the main basis of religious teachings and is the source of all human sciences, wisdom, and guidance. Being revelatory of the Quranic text is one of the important issues of revelation and according to the Muslims, the only source of revelation and verses of the Holy Quran, in word and meaning, is Almighty God. One of the suspicions of orientalists regarding the text of the Quran is that it is not revealed from God and they express this suspicion in different ways. Some orientalists consider the Quran to be derived from Jewish and Christian culture as well as the content of their books. Parts of it are taken from the same geographical area and social, religious, and cultural life of the Arabian Peninsula, and the other parts are taken from Judaism and Christianity and the beliefs and customs of other nations. Thus, they deny the revelation of the Quran and mention various non-divine sources for it. But the historical evidence and verses of the Quran indicate that Quranic revelation is based on the power of the unseen world and that the Prophet (P) did not interfere in it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Revelation
  • Quranic Text
  • Structure of Words
  • Composition of Verses
  • Challenge
  • Source of Quran
  • Divine Word

مراجع

  1. ترجمه قرآن، رضایی اصفهانی، محمدعلی، ‌موسسه تحقیقاتی فرهنگی دارالذکر، قم: 1383ش.
  2. ابوزید، نصر حامد، «تاریخ‌مندی، مفهوم پوشیده و مبهم»، مترجم: محمدتقی کرمی، نقد و نظر، شماره 12، 1376.
  3. ــــــ،  الاتجاه العقلی فی التفسیر، المرکز الثقافی العربی، بیروت: الطبعة الرابعة، 1998 م.
  4. ــــــ، مفهوم النص، بی‌نا، بیروت: الطبعه الثانیه، 1998 م.
  5. ــــــ، نقد گفتمان دینی، ترجمه: حسن یوسفی اشکوری، محمد جواهر کلام، رشاد، تهران: 1383.
  6. ابولیله، محمد محمد، محمّد بین الحقیقه و الافتراء، [بی‌نا]، بیروت: 1420 ق.
  7. اسعدی، محمد، سایه‌ها و لایه‌های معنایی، بوستان کتاب، قم: 1386 ش.
  8. اشرفی، عباس، مقایسه قصص در قرآن و عهدین، جمال، قم: 1387 ش.
  9. اعظم شاهد، رئیس، اعجاز قرآن از دیدگاه مستشرقان، انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، 1386.
  10. انصاری، محمدعلی، محمد پیامبر شناخته شده (یا بررسی‌ها و انتقادات تاریخی)، چاپ حکمت، قم: 1345 ش.
  11. ایازی، محمدعلی، قرآن اثری جاویدان، دفتر تبلیغات اسلامی، قم: 1381 ش.
  12. بدوی، عبدالرحمان، دفاع عن محمد، [بی‌نا]، بیروت: 1998 م.
  13. بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه: محمود رامیار، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1374 ش.
  14. بوکای، موریس، تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه: ذبیح‌الله دبیر، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم، 1374 ش.
  15. جاویدان، محمود، پاسخ قرآن به بعضی شبهات، کتاب‌فروشی دانش‌گستر، تهران: 1388 ش.
  16. جلیلی، هدایت الله، «وحی در هم‌زبانی با بشر» مجله کیان، شماره 23، 1373.
  17. جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، دارالاسلام للملائین، بی‌جا: 1970 م.
  18. جوادی آملی، عبدالله، وحی و نبوت در قرآن، مرکز نشر اسراء، قم: 1381 ش.
  19. چنی، فردریک، برخی واژگان و مفاهیم دینی، جمعی در قرآن، بولتن مرجع، انتشارات بین‌الملل، تهران: 1380 ش.
  20. الحاج، سالم، نقد الخطاب الاستشراقی، دار المدار الاسلامی، بنغازی ـ لیبی: 2002 م.
  21. حتّی، فیلیپ، تاریخ العرب، دارالعلم العربیه، قاهره: الطبعة الثالثه، 1953 م.
  22. حسینی طباطبایی، مصطفی، نقد آثار خاورشناسان (زندگی‌نامه علمی و نقد آثار 20 تن از خاورشناسان)، انتشارات پخش، تهران: بی‌تا.
  23. خلیفه، محمد، الاستشراق و القرآن العظیم، دارالاعتصام، قاهره: 1994 م.
  24. درّاز، محمد عبدالله، النباء العظیم، الطبعه الثانیه، دارالقلم، کویت: 1390 ق.
  25. دره حداد، یوسف، القران دعوة نصرانیة، [بی‌نا]، بیروت: 1998 م.
  26. ــــــ، القرآن و الکتاب، منشورات المکتبه البولسیه، لبنان: 1982 م.
  27. دسوقی، محمود، الفکر الاستشراقی، تاریخه و تقویمه، دارالوفاء، بیروت: 1995 م.
  28. دورانت، ویل، قصّه الحضاره، دارالفکر، بیروت: 1973 م.
  29. دوکاستری، هنری، اسلام، افکار و اندیشه‌ها، ترجمه: سید محمد فاطمی قمی، چاپخانه خاور، تهران: بی‌تا.
  30. دیون پورت، جان، عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن، ترجمه: غلامرضا سعیدی، شرکت سهامی انتشار، تهران: بی‌تا.
  31. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: حنان عدنان داوودی، دارالشامیه، بیروت: 1416 ق.
  32. رضایی اصفهانی، محمدعلی، «بررسی دیدگاه خاورشناسان درباره تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ یهودی و مسیحی»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، شماره 8، 1389 ش.
  33. رضایی، حسن رضا، نقد شبهات پیرامون قران و فرهنگ زمانه، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم: 1383 ش.
  34. رضوان، عمربن ابراهیم، آراء المستشرقین حول القرآن الکریم، دارالطیبه، ریاض: 1992.
  35. زمانی، محمدحسن، مستشرقان و قرآن، بوستان کتاب، قم: 1388 ش.
  36. زین‌العابدین، عبدالسلام، مراجعات فی عصمه الانبیاء، دارالسلام، بیروت: الطبعة الثانی، 1997 م.
  37. سروش، عبدالکریم، «دین اقلّی و اکثری»، مجلّه کیان، شماره 41، 1379 ش.
  38. ــــــ،  بسط تجربه نبوی، موسسه فرهنگی صراط، تهران: 1379 ش.
  39. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، سیری در ادیان زنده جهان، آیت عشق، قم: چاپ دوم، 1387 ش.
  40. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تصحیح: صبحی صالح، قم، هجرت، 1414 ق
  41. صادقی، تقی، رویکرد خاورشناسان به قرآن، نشر فرهنگ گستر، تهران: 1379 ش.
  42. الصغیر، محمدحسین علی، المستشرقون و الدراسات القرآنیّه، الطبعة الثانیه، مرکز النشر، مکتب العلام الاسلامی، قم: 1413 ق.
  43. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، منشورات جامعه المدرسین فی حوزه العلمیه، قم: 1427 ه.
  44. طبری، ابن جریر، تاریخ طبری، انتشارات توس، تهران، 1356 ش.
  45. العاملی، محمد محمود مرتضی، الانبیاء فوق الشبهات، [بی‌نا]، بیروت: 1998 م.
  46. عبدالغنی الحسین، محمد، اسلام و انتقادات غرب، ترجمه: محمدرضا انصاری، [بی‌نا]، تهران، 1997 م.
  47. عدالت‌نژاد، سعید، نقد و بررسی‌هایی درباره نصر حامد ابوزید، مشق امروز، تهران: 1380 ش.
  48. عرفان، عبدالحمید، المستشرقون و الاسلام، مکتب الاسلامی، [بی‌جا]: 1997 م.
  49. عوض، ابراهیم، دراثة لشبهات المستشرقین و المبشرین حول الوحی المحمدی، مکتبه الزهراء، قاهره: 1417 ق.
  50. غازی، عنایت، شبهات حول القرآن الکریم و تنفیذها، عالم الکتاب، بیروت: 2002 م.
  51. فیومی، محمد ابراهیم، تاریخ الفکر الدینی الجاهلی، دارالجبل، بیروت: 1420 ق.
  52. قائمی‌نیا، علیرضا، «وحی در خانه عنکبوت»، قبسات 27، 1387.
  53. قدردان قراملکی، محمدحسن، پاسخ به شبهات کلامی، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران: 1390 ش.
  54. القطّان، منّاع، مباحث فی علوم القرآن، الطبعه الرابعه و الثلاثون، موسسه الرساله، بیروت: 1998 م.
  55. کارلایل، توماس، تاریخ حیات پیامبر اسلام، ترجمه: ابوعبدالله زنجانی، انتشارات سرویس، تبریز: بی‌تا.
  56. گراهام، ویلیام، معرفی و نقدی بر کتاب مطالعات قرآنی، انتشارات بین‌الملل هدی، تهران: 1380 ش.
  57. گلدزیهر، ایگناس، العقیده و الشریعه فی الاسلام، ترجمه: محمد یوسف موسی و دیگران، دارالرائد العربی، بیروت، 1922 م.
  58. ــــــ، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه: سید ناصر طباطبایی، انتشارات ققنوس، تهران: چاپ سوّم، 1388 ش.
  59. گیورگیو، کونستان ویرژیل، محمد پیامبری که از نو باید شناخت، ترجمه: ذبیح‌الله منصوری، انتشارات امیرکبیر، تهران: بی‌تا.
  60. لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و غرب، ترجمه: محمدتقی فخر داعی گیلانی، تهران: 1378 ش.
  61. مارتین، سی، «پیشینه مطالعات جهان اسلام در غرب»، ترجمه: سید حسن اسلامی، مجله آیینه پژوهش، ش 6، 1377 ش.
  62. ماسینیون لویی، سلمان پاک، ترجمه: ابراهیم خلیل، انتشارات البرز، بی‌جا: 1387.
  63. ماضی، محمود، الوحی القرآنی فی المنظور الاستشراقی و نقده، دارالدعوه، اسکندریه: 1422 ق.
  64. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، انتشارات اسلامیه، تهران: بی‌تا.
  65. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، نشر معروف، قم: 1389 ش.
  66. مطهری، مرتضی، پیامبر امی، دفتر انتشارات اسلامی، تهران: 1359 ش.
  67. مطهری‌نیا، محمود، مستشرقان و نبی اعظم، پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات، تهران: 1389 ش.
  68. معرفت، محمدهادی، التمهید، انتشارات التمهید، قم: 1377 ش.
  69. ــــــ، شبهات و ردود حول القران الکریم، قم، موسسه النشر الاسلامی: 1413 ق.
  70. مقدادی، فواد کاظم، الاسلام و شبهات المستشرقین، مجمع العالمی لاهل البیت، قم: 1416 ق.
  71. نویری، شهاب‌الدین، نهایة الارب فی فنون الادب، بی‌نا، بیروت: 1933 م.
  72. نیّری، هادی، امّی بودن پیامبر و پاسخ به شبهات آن، بی‌نا، تهران: 1388 ش.
  73. الهادی، جعفر، سیّد المرسلین، موسسه النشر الاسلامی، قم: الطبعة الرابعه، 1429 ق.
  74. هاردی، فرید هلم، ادیان آسیا، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران: چاپ سوم، 1385 ش.
  75. هینلر، جان. ر، راهنمای ادیان زنده، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، بوستان کتاب، قم: 1381 ش.
  76. وات، ویلیام مونتگمری، محمد پیامبر و سیاست‌مدار، ترجمه: اسماعیل والی زاده، کتاب‌فروشی اسلامیه، تهران: 1344 ش.
  77. ــــــ، محمد فی مکه، ترجمه: شعبان برکات، مکتبة العصریة، بی‌جا: 1952 م.
  78. وتیز، هورو، التوراة، دایرة‌المعارف الاسلامیه، دارالمعرفه، لبنان: 2010 م.
  79. ولفنسون، اسرائیل، تاریخ الیهود فی البلاد العرب، [بی‌نا]، قاهره: 1927 م.
  80. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار الطباعه و النشر، بیروت: 1980 م
قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 16، شماره 30
سال شانزدهم، شماره 30،بهار و تابستان 1400 ش
شهریور 1400
صفحه 207-235

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 04 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار