روش‏ شناسی «قرآن‏ شناخت» (تفسیر معاصرانه قرآن‏ کریم) با رویکرد انتقادی

نویسندگان

1 دانشیاردانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

2 دانشجوی دکتری دانشگاه علوم قرآن و حدیث

چکیده

یکی از مهم‏ترین وظایف مفسران این است که در هر زمان، تفسیری از قرآن ارایه دهند که ضمن عدم انحراف از مسیر اصیل اسلامی، یارای عرضه اقناعی به دنیای معاصر و تبلیغ مؤثر در جامعه جهانی را داشته باشد. در همین راستا و با همین هدف، کتابی با عنوان «قرآن‏شناخت» در غرب به زبان انگلیسی برپایه گرایش عرفان و تقریب ادیان و مذاهب نگاشته شده است. ترجمه فارسی جلد نخست آن با عنوان «تفسیر معاصرانه قرآن‏کریم» نامبردار است. نظر به تازگی اثر و حساسیت موضوع، مقاله حاضر جزو نخستین پژوهش‏هایی است که با روش توصیفی- تحلیلی متمرکز بر مطالعه متن‏محور تفسیر معاصرانه، به روش‏شناسی و نقد آن پرداخته است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که اثر یادشده ازروش تفسیری واحد و یکنواختی در سراسر متن بهره نبرده است؛ ونیز استفاده بی‏ضابطه از روایات و در پاره‏ای از متن، نادیده‏انگاری مبانی شیعه نیز مشاهده می شود. جستارحاضر، ضمن رد بیشتر ادعاهای سرویراستار در مقدمه، نقاط ضعفی را برای قرآن‏شناخت برشمرد؛ از جمله: ثابت‏نبودن صلاحیت نگارندگان جهت اجتهاد در گزینش و نگارش تفسیر، مشخص‏نبودن روش تفسیری، عدم اعتنا به روایات اهل‏بیت و تسامح با پلورالیسم دینی؛ همچنین عنوان «تفسیر معاصرانه» نیز به دلیل تسامح در تفسیرانگاری و فاصله متن با صفت معاصرانه، عنوان مناسبی شناخته نشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Methodology of “The Study Quran” (Contemporary Interpretation of the Holy Quran) with Critical Atittude

نویسندگان [English]

  • Rahman oshriyeh 1
  • seyyed mohamad hoseinipoor 2
1 Associate Professor, University of Holy Quran
2 student in PhD, univercity of Quran and Hadith
چکیده [English]

One of the most important duties of commentators is to provide an interpretation of the Qur'an in every era that, while not deviating from the original Islamic path, can offer persuasion to the contemporary world and effective preaching in the international community. In this regard and with the same purpose, a book entitled “The Study Quran” has been compiled in English in the West based on the mystical tendency and the approximation of religions and denominations. The Persian translation of the first volume is entitled “Contemporary Interpretation of the Holy Quran”. Due to being a recent work and sensitivity of the subject, the current article is one of the first studies that has dealt with its methodology and critique with a descriptive-analytical method focused on the study of text-based contemporary interpretation. The results of the present study indicate that the mentioned work did not use a single and steady interpretive method throughout the text; There is also an immethodical use of narrations and in some parts of the text, there is a disregard for Shiite principles. The present research, rejecting most of the claims of the editor-in-chief in the introduction of the book, enumerated the weaknesses for “The Study Quran”; of them,: the authors’ incompetence for ijtihad in selecting and writing the commentary is unknown, the commentary method is not clear, the narrations of the Ahl al-Bayt are ignored and religious pluralism is tolerated; Also, the title “Contemporary Interpretation” was not recognized as a suitable title due to ambiguity in regarding interpretation and the distance between the text and the contemporary adjective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation Methodology
  • Contemporary Interpretation
  • “The Study Quran”
  • Religious Pluralism
  • Seyyed Hossein Nasr
  1. ابن حبان، ابو حاتم محمد بن حبان، المجروحین من المحدثین والضعفاء والمتروکین، چاپ اول، حلب: دار الوعی، 1396ق.
  2. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
  3. ابن‏تیمیه، احمد بن تیمیه، مجموع فتاوی، جمع و ترتیب: عبدالرحمان بن محمد و محمد بن عبدالرحمان، مدینة: وزارة الشئون الإسلامیة، 1425ق.
  4. ابن‏عجیبه، احمد بن محمد، الفهرست، به کوشش: عبدالحمید صالح حمدان، قاهره: بی‏نا، ۱۹۹۰م.
  5. ابن‏فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
  6. ابن‏منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، قم: نشر أدب الحوزة، 1405ق.
  7. اسمیت، گرگورى بروس، نیچه، هایدگر و گذار به پسامدرنتیه، ترجمه: علیرضا سید احمدیان، آبادان: پژوهش، 1379ش.
  8. بابایی، علی‏اکبر، قواعد تفسیر قرآن، قم: سمت، 1395ش.
  9. بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی، 1427ق.
  10. بهشتی، علاءالدین، ساختمان واژه زبان فارسی امروز، تهران: پیروز، 1355ش.
  11. بیضاوی، عبدالله بن عمر، تفسیر البیضاوی، بیروت: مؤسسة الأعلمی، 1410ق.
  12. ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1422ق.
  13. جرجانی، علی بن محمّد، کتاب التعریفات، بیروت: دار الکتب العلمیّة 1403ق.
  14. جوهری، اسماعیل بن حماد،. الصّحاح، بیروت: دارالعلم للملایین، 1407ق
  15. حکیم، سید محمدباقر، علوم القرآن، چاپ سوم، قم: مجمع الفکر الإسلامی، 1417ق.
  16. خطیب بغدادی، أبو بکر أحمد بن علی، تاریخ بغداد، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1417ق.
  17. خویی، سید ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: سیدجعفر حسینی، تهران: دارالثقلین، 1393ش.
  18. راغب اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمّد، مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دار القلم، بیروت: الدّار الشّامیة، 1416ق.
  19. رضا، محمد رشید، المنار (تفسیر القرآن الکریم)، چاپ اول، بیروت: دار المعرفة، 1414ق.
  20. رضایی اصفهانی، محمد علی، دانش اصول التفسیر(ضرورت، مفهوم شناسی وروش شناسی)، «قرآن وعلم»، دوره 14، شماره 27، پاییز و زمستان 1399، صص 157-180.
  21. زبیدی، محمدمرتضی الحسینی، تاج العروس، بیروت: دار الهدایة، 1394ق،
  22. زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان، چاپ دوم، بیروت: دار الکتاب العربی، 1417ق.
  23. زمانی، محمد حسن، دوره‌های استشراق، «قرآن پژوهی خاورشناسان(قرآن ومستشرقان)»  دوره 2، شماره 2، بهار و تابستان 1386، صص، 61-90.
  24. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
  25. سیمایی، مهدی، مشهورات بی‏اعتبار، چاپ اول، قم: کتاب طه، 1398ش.
  26. شاکر، محمّدکاظم، مبانی و روش‌های تفسیری، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، 1382ش.
  27. صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، بیروت: دارصعب-دارالتعارف، 1401ق.
  28. صمصامی، محمد، پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی، اصفهان: مشعل، 1346ش.
  29. طباطبایی، محمّدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.
  30. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر ، جامع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت: دار المعرفة، 1412ق.
  31. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، چاپ دوم، بیروت: دارصعب-دارلتعارف، 1401ق.
  32. ----------------------، الإستبصار، چاپ سوم، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1390ق.
  33. طهرانی،  آقابزرگ محمدمحسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت: دارالأضواء، بی‏تا.
  34. عمید زنجانی، عباس‏علی، مبانی و روشهای تفسیر قرآن، چاپ چهارم تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1379ش.
  35. عهدین (کتاب مقدس، مژده‏ای برای عصر جدید)، تهران: بی‏نا، بی‏تا.
  36. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1420ق.
  37. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: دار الهجرة، 1410ق.
  38. فهد رومی، فهد بن عبدالرحمن، إتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، چاپ سوم، بیروت: الرسالة، 1418ق.
  39. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لإحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو، 1364ش.
  40. قمی، شیخ عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، چاپ اول، مشهد: آستانة الرضویة، 1418ق.
  41. کلبی، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت: دار المکتبة العصریة، 1423ق.
  42. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ سوم، بیروت: دارصعب، دارالتعارف، 1401ق.
  43. معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، چاپ اول، قم: تمهید، 1379ش.
  44. میبدی، رشیدالدین ابوالفضل، کشف الأسرار و عدة الأبرار، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر، 1361ش.
  45. نصر، سید حسین و همکاران، تفسیر معاصرانه، ترجمه: انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: سوفیا، 1399ش.
  46. نصر، سید حسین، گلشن حقیقت، ترجمه: انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: سوفیا، ۱۳۸۸ش.
  47. هایدگر، مارتین، راه‏های جنگلی، ترجمه: منوچهر اسدی، تهران: دُرج، 1378ش.
دوره 16، شماره 30
سال شانزدهم، شماره 30،بهار و تابستان 1400 ش
شهریور 1400
صفحه 31-60
  • تاریخ دریافت: 25 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 04 خرداد 1400