نقد "فهم قرآن در پرتو سنت نبوی" در آراء گابریل رینولدز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، ایران

2 دانشیار بخش علوم قرآن و فقه دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، ایران

10.22034/jqopv.2025.10332

چکیده

گابریل رینولدز، در کتاب خود با عنوان "قرآن و زیرمتن بایبلی آن"، فهم قرآن بر اساس تفاسیر مربوط به سده­های میانه که همگی بر اساس زندگینامه پیامبر(ص) شکل یافته­اند، را به چالش می کشد و در بیان دلایل مخالفت خود با این شیوه، ضمن اشاره به تردید تعدادی از محققان غربی در صحت سیره، چنین استدلال می­کند که خود متن قرآن هرگز نمی‌خواهد بر اساس تجربیات زندگی یک فرد تنظیم شود و برخلاف تصور بیشتر قرآن­پژوهان مبنی بر اینکه جزئیات زندگی محمد(ص) منبعی برای گشودن گره­های معنایی در تحلیل قرآن خواهد بود، مشاهده می­شود که علیرغم ثبت جزئیات بسیار از زندگینامه پیامبر(ص)، تفاسیر در مواردی حتی در فهم معنای تحت اللفظی واژگان و آیات نیز با مشکل مواجهند. رینولدز تفاسیر اسلامی را از جمله متون پساقرآنی و محصول سده­های متأخر می­داند که محتوای آنها از متن قرآن فاصله گرفته؛ و با استناد به شکاف موجود میان مفسران مسلمان و متن قرآن، چنین نتیجه می­گیرد که برای درک قرآن نمی­توان به تفاسیر اسلامی مراجعه نمود.  پژوهش حاضر به منظور تحلیل انتقادی دیدگاه گابریل رینولدز به روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی انتقادی به تبیین و نقد آراء رینولدز پرداخته و نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، مفسران اسلامی نیز به دنبال حصر مقصود آیات در پیامبر نبوده و رجوع ایشان به سیره، از جنس رجوع به بافت موقعیت به منظور فهم بهتر آیات بوده است. بعلاوه، در تفاسیر اسلامی نه تنها رجوع به سیره به عنوان تنها راه فهم آیات دانسته نشده، بلکه تنها به عنوان یکی از ابزارهای فهم، مورد استفاده قرار گرفته است؛ از این رو عدم موفقیت در فهم برخی واژگان یا عبارات را نمی­توان تنها به ناکارایی نقش سیره نسبت داد، بلکه باید تمام عوامل در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of “Understanding the Quran in Light of the Prophetic Tradition” in the Thoughts of Gabriel Reynolds

نویسندگان [English]

  • Sareh Tanafard 1
  • Zahra Ghasemnejad 2
1 Corresponding Author, PhD in Quran and Hadith Sciences, Department of Quranic Sciences and Jurisprudence, Faculty of Theology and Islamic Knowledge, Shiraz University, Shiraz, Iran:
2 Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Jurisprudence, Faculty of Theology and Islamic Knowledge, Shiraz University, Shiraz, Iran:
چکیده [English]

In his book The Qurʾān and Its Biblical Subtext, Gabriel Reynolds challenges the understanding of the Qur’an based on medieval interpretations, which largely rely on the biography of the Prophet Muhammad (PBUH). Explaining his opposition to this approach, Reynolds, while citing the skepticism of some Western scholars regarding the historical reliability of the sīrah, argues that the Qur’anic text itself never intended to be structured around the life experiences of a single individual. Contrary to the prevalent view among Qur’anic scholars that the details of the Prophet’s life are key to unlocking the meanings of its verses, Reynolds asserts that even with the extensive recording of the Prophet’s biography, Islamic exegesis sometimes struggles to grasp the literal meanings of Qur’anic words and verses. He regards Islamic tafsīr literature as post-Qur’anic and belonging to later periods, which, over time, have drifted from the original content of the Qur’an; thus, he concludes that one cannot rely on them for understanding the Qur’an.
This study, aiming to critically analyze Reynolds’ perspective, employs a descriptive-analytical method and a critical approach to examine and critique his arguments. The findings show that Muslim exegetes never intended to confine the meanings of the verses solely to the Prophet himself; rather, their recourse to the sīrah was a means of utilizing the “situational context” to better comprehend the verses. Moreover, in Islamic exegesis, the sīrah is not seen as the sole tool for understanding the Qur’an but as one among several interpretive aids. Therefore, difficulties in understanding certain words or expressions cannot be attributed merely to the inefficacy of the sīrah’s role; instead, a comprehensive examination of all contributing factors is required

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gabriel Reynolds
  • Understanding the Quran
  • Prophetic Biography
  • History of Salvation
  • Exegesis
  • Prophetic Narratives

مراجع

ابن‌اسـحاق، محمد بن اسحاق بن یسار؛ السـیر و المغــازی؛ تحقیـق: سهیل زکّار، بیــروت: دارالفکــر، 1398ق.
ابوریه، محمود؛ أضواء على السنة المحمدیة؛ قم: نشر البطحاء، بی­تا.
اخوان­صراف، زهرا؛ «دوتایی های قرآنی و فرضیه ویرایش متاخر قرآن رسمی»، دین و دنیای معاصر، دوره8، شماره2، 1400ش.
امیراقدم، ریما؛ برجی، حسن؛ «رویکرد تفسیری بافت‌گرایی و کاربرد آن در تفسیر متون دینی (قرآن) و تفسیر متون حقوقی (قوانین)»، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 21، 1393ش.
پارسا، فروغ؛ «درآمدی بر مطالعات حدیث شناختی هارالد موتسکی»، کتاب ماه دین سال، سال دوازدهم، شماره 139، 1388ش.
تنافرد، ساره؛ قاسم­نژاد، زهرا؛  قرآن پژوهان و حدیث­پژوهان در غرب؛ اصفهان: فرهنگستان اندیشه،1402الف.
تنافرد، ساره؛ قاسم­نژاد، زهرا؛ «نقد و ارزیابی دیدگاه گابریل رینولدز درباره واژه «رجیم» در قرآن»، قرآن پژوهی خاورشناسان، سال هجدهم، شماره 35، 1402ب.
جبائی، محمدبن عبدالوهاب؛ تفسیر ابوعلی الجبائی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1428ق.
جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیرتسنیم؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1378ش.
رازی، فخرالدین؛ تفسیر الفخر الرازی؛ چاپ سوم، بیروت: دار الفکر، بی­تا.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛مفردات الفاظ القرآن؛ تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق: دار القلم، 1416ق.
رفیعی، محمدحسین؛ «جریان شناسی سیره پژوهی درغرب؛ با تأکید بر مطالعات درباب اعتبار و وثاقت حدیث در سنت اسلامی»، مطالعات تاریخ اسلام، سال پنجم، شماره 19، 1392ش.
رضایی، بهرعلی و دیگران؛ «بررسی جایگاه بافت در ساختار گفتمان متن سوره یوسف از نگاه فرث در مکتب معناشناسی لندن»، پژوهش های زبان شناختی قرآن، سال یازدهم، شماره دوم، 1401ش.
ریپین، اندرو؛ «تحلیل ادبىِ قرآن، تفسیر و سیره: نگاهى به روششناسى جان وَنْزْبرو»، ترجمه: مرتضی کریمی­نیا، پژوهش­های قرآنی، دوره 6، شماره 23و24، 1379.
رینولدز، گابریل سعید؛ قرآن در بافت تاریخی آن؛ ترجمه: سعید شفیعی، تهران: حکمت، 1402ش.
زروانی، مجتبی؛ علمی، قربان؛ سعیدی، محمدباقر؛ «بررسی و نقد آرای گابریل رینولدز در باب کفالت حضرت مریم»، پژوهش­های قرآن و حدیث، سال چهل و نهم، شماره دوم، 1395ش.
سیوطی، جلال الدین؛ الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق: سعید المندوب، لبنان: دارالفکر، 1416.
شریفی، آزاده؛ «بافت در زبان شناسی نقش گرا و کاربست های آن در ادبیات کلاسیک فارسی»، رخسار زبان، سال دوم، شماره 6 و7، 1397.
طباطبایى، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛‌ بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1352ش.
طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1415ق.
عاملی، سیدجعفر مرتضی؛ الصحیح من سیرة النبی الأعظم؛ دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، 1385ش.
عمر، احمد مختار؛ علم الدلالة ؛ بیروت: عالم الکتب، 1988م.
کاظمی، سید محسن؛ «نظریه تفسیری بافت گرایانه قرآن؛ نگرانی ها و راهکارها»، فلسفه و الهیات، سال بیست و سوم، شماره دوم. 1397ش.
کربلایی پازوکی، علی؛ «سرگذشت شق صدر النبى‏| از پندار تا حقیقت»، کلام اسلامی، شماره 31، 1378ش.
کریمی­نیا، مرتضی؛ «سیری اجمالی در سیره نگاری پیامبر اسلام در غرب»، آیینه پژوهش، دوره 12، شماره 68، 1380ش.
کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تحقیق و تصحیح: علی­ا کبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه،1407 ق.
گراهام، ویلیام؛ «ملاحظاتی بر کتاب مطالعات قرآنی»، ترجمة مرتضی کریمی نیا، آیینه پژوهش، دوره 11، شماره 65. 1379ش.
مطهری، مرتضی؛ آشنایی با قرآن(1)؛ بی­جا: صدرا، 1389ش.
مطهری، مرتضی؛ آشنایی با قرآن(7)؛ بی­جا: صدرا، 1390ش.
مظفر، محمدرضا؛ المنطق؛ بیروت: دارالتعارف، 1400.
موتسکی، هارالد؛ «حدیث پژوهی در غرب: مقدمه ای در باب خاستگاه و تطور حدیث»، مترجم: مرتضی کریمی­نیا، علوم حدیث، شماره 37و 38، 1384ش.
موتسکی، هارالد؛ «مصنف عبدالرزاق صنعانی منبعی برای احادیث قرن نخست هجری»، مترجم: شادی نفیسی، علوم حدیث، شماره 40، 1385ش.
نجارزادگان، فاطمه؛ ارزیابی دیدگاه ونزبرو در دو فصل وحی و نشانگان نبوت در «کتاب مطالعات قرآنی»؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، 1399.
نوبری، علیرضا، میرمرادی، سیدسمانه، «تحلیل انتقادی مقاله دوتایی‌های قرآنی»، دوفصلنامه علمی قرآن پژوهی خاورشناسان، سال هفدهم، شماره 32، ص119-150، 1401.
نیلساز ، نصرت؛ خاورشناسان و ابن عباس؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1393ش.
نیلساز، نصرت؛ پیچان، مهدی؛ «تحلیل انتقادی دیدگاه ونزبرو درباره نسبت سیره ابن اسحاق با سنت تفسیر قرآن»، پژوهش‌های اسلامی خاورشناسان، سال دوم، شماره سوم، 1401ش.
Blachère, Régis, Le problème de Mahomet: essai de biographie critique du fondateur de l'Islam, Paris, presses universitaires France, 1952.
Burton,  J. “Law and exegesis: The penalty for adultery in Islam,” in G.R. Hawting and A.A. Shareef (eds.), Approaches to the Qur” an, London: Routledge, 1993, (269 – 84)
Caetani, Leone, Annali dell'Islam, Milan, 1905.
Donner, Fred.M. Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing, Princeton, NJ, 1998.
Dutton, Yasin, “Review on the Biography of Muhammad”, Journal of Islamic studies, 14: 2, 2003, 205-208.
Geiger, A.  Was hat Mohammed aus dem Judenthume aufgenommen, Leipzig: Kaufmann,1902 (1st edition: Bonn: Baaden, 1833).
Goldziher, Ignác. Muhammedanische Studien, 2vols. (Halle: Max Niemeyer, 1889-90)
Halliday M. A. K and Ruqaiya Hasan, Language, context, and text: aspect of language in a social semiotic perspective, Oxford University Press,1985.
Urban, Wilbur Marshall, Language and Reality: The Philosophy of Language and the Principles of Symbolism, London & New York: Routledge, 2014.
Lecker, Michael, People, Tribes and Society in Arabia around the time of Muhammad, London: Ashgate Varioum.
Leaman, Oliver. Gabriel Said Reynolds, The Qur'an and the Bible: Text and Commentary, Quranic Studies, vol.21, no.2, 2019.
Malinowski, Bronislaw, “Coral Gardens and Their Magic: A Study of the Methods of Tilling the Soil and of Agricultural Rites in the Trobriand Islands,” in: The language of magic and gardening II, Vol. 2, London & NewYork: sychology Press, 2001.
Motzki Harald, “The Musannaf of 'Abd al-Razzaq al San'ani’s a Source of Authentic Hadith of the First Century A.H.” Journal of Near Eastern Studies 50: pp.1–21, 1991.
Motzki, "Dating Muslim Traditions. A Survey", in: Arabica 52:2 (2005).
Motzki, Harald. “Dating the so-called Tafsir Ibn ‘Abbas: Some Additional Remarks“.jerusalem Studies in Arabic and Islam. pp 147-163, (2006).
Muranyi, Miklos “A Unique Manuscript from Kairouan in the British Library,” pp.325–368.
Neuwirth, Angelika. The Qurʾān and its Biblical Subtext. By Gabriel S. Reynolds, Quranic Studies, vol.4, no.1, 2012.
Palmer, Frank Robert (1981), Semantics, Cambridge: Cambridge University Press.
Reynolds, Gabriel Said; The Qur'an and its Biblical Subtext, New York: Routledge, 2010.
Schoeler Gregor, Charakter und Authentie der muslimischen Überlieferung über das Leben Muhammeds, Berlin: Walter de Gruyter, 1996.
Shoeler, Gregor, The Biography of Muhammad: Nature and Authenticity, Translated by Uwe Vagelpohi, edited by James E.Montgomery, London: Routledge, 2011.
Versteegh, C.H.M. Arabic Grammar and Qur"anic Exegesis in Early Islam, Leiden: Brill, 1993.
Wansbrough, John. Quranic Studies: Source and Methods of Scriptural Interpretation. USA, 2004.
Watt, W. Montgomery and Bell, Richard. Bell’s Introduction to the Qur”an, Edinburgh University Press, 1995.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 18 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 10 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار