بررسی دیدگاه یوسف دره حداد در مورد اختلاف مواضع پیامبر (ص) در مکه و مدینه نسبت به اهل کتاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل ،ایران

10.22034/jqopv.2024.9437

چکیده

در بین مستشرقان نظریات گوناگونی دربارۀ قرآن کریم و شخصیت پیامبرk مطرح شده است. یوسف درّه حدّاد ازجمله مستشرقان مسیحی است که سعی کرده تا مواضع قرآن کریم و پیامبرk را در مکه و مدینه نسبت به اهل کتاب متغیر و غیراصولی معرفی نماید. او مدعی است که دعوت پیامبرk در پنج مرحله به‌ترتیب: صبغة مسیحی، یهودی، آمیزه‌‌ای از این دو (اسرائیلی-مسیحی) و درنهایت هم صبغة قومیت عرب و توحید عام را دارد که با کامل‌‌ترشدن تجربه‌‌های پیامبرk، دعوت قرآنی نیز کامل‌‌تر شده است. به همین سبب، در این پژوهش که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی با رویکرد انتقادی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌‌ای صورت گرفته، تلاش شده است دیدگاه وی به‌منظور روشن شدن حقیقت مسئله، مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد؛ و به این سؤال اصلی پاسخ داده شود که با توجه به سیرة عملی و نظری پیامبرk و آیات مکی و مدنی چه ایرادات و اشکالاتی بر دیدگاه او وارد است؟ یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد برخلاف ادعای یوسف حداد، مواضع و رفتار پیامبرk با اهل کتاب از آغاز رسالت تا رحلت‌‌شان، در طول 23 سال در مکه و مدینه از اصولی ثابت و راهبردی مشخص برخوردار بوده و آن حضرت ضمن تأیید محتوای الهی کتاب‌‌های آسمانی‌‌شان، همواره نسبت به تحریف این کتاب‌‌ها و انحرافات آنان هشدار داده است. درنتیجه مواضع پیامبرk نسبت به اهل کتاب، آمیزه‌‌ای از جاذبه و دافعۀ حکیمانه، فارغ از هرگونه عمل احساسی و یا عاطفی بوده و دیدگاه یوسف حداد مردود است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination and Analysis of Joseph Haddad’s View on the Differences in the Prophet’s (PBUH) Attitudes Towards the People of the Book in Mecca and Medina

نویسنده [English]

  • Dost Ali Sanchooli
Assistant Professor of the History Department and Faculty Member of Zabul University, Iran
چکیده [English]

Many theories on the Holy Quran and the character of the Prophet Muhammad (PBUH) have been put forth by Orientalists. Among the Christian Orientalists who have attempted to portray the Prophet’s (PBUH) and the Quran’s positions toward the People of the Book in Mecca and Medina as erratic and non-principled is Joseph Durrah Haddad. According to him, the mission of the Prophet (PBUH) changed through five stages: Christian at first, then Jewish, then Israelite-Christian, then Arab nationalism, and lastly a global monotheistic. According to him, the Quranic invitation grew more broad as the Prophet’s (PBUH) experiences did. s a result, this study, which employs a descriptive-analytical method with a critical perspective and draws on library resources, aims to analyze and examine his point of view in order to elucidate the truth. It seeks to answer the following question: what are the weaknesses and shortcomings of the Prophet’s (PBUH) perspective, taking into account his actual and theoretical conduct as well as the Meccan and Medinan verses? The research findings show that, contrary to Joseph Haddad’s assertion, the Prophet’s (PBUH) sentiments and behaviors toward the People of the Book remained consistent and strategically defined during his 23-year mission in Mecca and Medina. While confirming the divine nature of their holy writings, he continually warned against textual distortions and aberrations. Consequently, the Prophet’s (PBUH) stances towards the People of the Book were a blend of wise attraction and repulsion, devoid of any emotional or sentimental actions, thus rendering Joseph Haddad’s view invalid.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet’s (PBUH) Stands
  • People of the Book
  • Mecca
  • Medina
  • Joseph Durrah Haddad

مراجع

  1. ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، تحقیق عبدالله القاضی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1407ق.
  2. ابن‌اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، 1398ق.
  3. ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، تعلیقات عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، 1409ق.
  4. احمدی، سعید؛ قضائی، محمدرضا، «نقد دیدگاه گلدزیهر در مورد اقتباس آموزه‌‌های اسلام از یهود»، دوفصلنامه علمی قرآن‌‌پژوهی خاورشناسان، سال چهاردهم، شماره 26، بهار و تابستان 1398.
  5. احمدی، علی‌بن‌حسینعلی، مکاتیب الرسولk، بی‌‌جا: نشر یس، چاپ سوم، 1363.
  6. ایازی، سیدمحمدعلی، «تأملی پیرامون روایت کشتن یهودیان بنی‌قریظه در منابع تاریخ و تفسیر»، فصلنامه پژوهش‌‌های قرآنی، سال هیجدهم، شماره 3، پیاپی 71، پاییز 1391.
  7. بخاری، محمد‌بن‌اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر (صحیح البخاری)، تصحیح زهیر بن ناصر الناصر، شرح و تعلیق مصطفی دیب البغا، بی‌‌جا: دار الطوق، 1422ق.
  8. بلاذری، احمدبن‌یحیی، فتوح البدان، بیروت: دار و مکتبه الهلال، 1988.
  9. ثقفی، سیدمحمد، ساختار اجتماعی و سیاسی نخستین حکومت اسلامی، بی‌‌جا: هجرت، 1377.
  10. حیدری‌‌فر، مجید و همکاران، «سنت پیامبر اعظمk از منظر مستشرقان»، قرآن‌‌پژوهی خاورشناسان، سال ششم، شماره 11، پاییز و زمستان 1390.
  11. درّه الحداد، یوسف، القرآن دعوه نصرانیه، بیروت: منشورات المکتبه البولسیه، الطبعه الثانیه] 1986.
  12. درّة الحداد، یوسف، القرآن و الکتاب، اطوار الدعوة القرآنیة، بیروت: منشورات المکتبه البولسیة، الطبعة الثانیة، 1986.
  13. دستجانی‌فراهانی، رضوانه، «فرایند جامعه‌‌سازی نبوی در دوره مکی با تأکید بر سیر نزول داستان بنی‌اسرائیل»، فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن، سال پنجم، شماره اول، پیاپی پانزدهم، بهار 1403.
  14. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران: امیرکبیر، 1380.
  15. رضایی‌اصفهانی، محمدعلی، «بررسی دیدگاه خاورشناسان دربارۀ تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ یهود و مسیحی»، دوفصلنامه قرآن‌‌پژوهی خاورشناسان، سال پنجم، شماره 8، بهار و تابستان 1398.
  16. زمانی، محمدحسن، مستشرقان و قرآن؛ نقد و بررسی آراء مستشرقان در باره قرآن، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1385.
  17. زمانی، محمدحسن، شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی غربیان، قم: بوستان کتاب، 1387.
  18. سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ ششم، 1370.
  19. سلطانیه، محمد؛ قائمی‌نیک، محمدرضا، «مواجهة قرآن با سنن اجتماعی جاهلی با تأکید بر اندیشه‌‌های علامه طباطبایی»، فصلنامه علمی قرآن و علوم اجتماعی، سال اول، شماره 4، زمستان 1400.
  20. سهیلی، عبدالرحمان‌بن‌عبدالله، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن‌هشام، تحقیق عمر عبدالسلام السلامی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
  21. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1379ق.
  22. علوی‌مهر، حسین، «بررسی نظریۀ تجربۀ دینی یوسف دره حداد»، دوفصلنامه علمی قرآن‌پژوهی خاورشناسان، سال سیزدهم، شماره 29، پاییز و زمستان 1399، صص 9- 38.
  23. طباره، عفیف عبدالفتاح، روح الدین الاسلامی، بیروت: دارالکتب، بی‌‌تا.
  24. فاروق حماده، التشریع الدولی فی الاسلام، مراکش: کلیة الآداب و العلوم الانسانیة، 1997م.
  25. فقیه، حسین، «دیدگاه اقتباس قرآن از منظر یوسف دره حداد (نقد و بررسی)»، معرفت کلامی، سال اول، شماره اول، بهار 1398.
  26. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی فی الاصول و الفروع، بیروت: دارالضواء، 1985م.
  27. لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و عرب، ترجمه: هاشم حسینی، تهران: کتابفروشی، 1347.
  28. موحدی‌ساوجی، محمدحسن، «هم‌زیستی مسالمت‌‌آمیز انسان‌‌ها از دیدگاه قرآن و نظام بین‌الملل حقوق بشر»، حقوق بشر، سال 9، شماره 1و 2، بهار و زمستان 1393.
  29. نصیری، محمد، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، قم: دفتر نشر معارف، 1391.
  30. همامی، عباس، شایسه‌فرد، رحمت، «نقدی گذرا بر اندیشه یوسف دره حداد مبنی‌بر نصرانیت قرآن کریم»، پژوهش‌‌نامه قرآن و حدیث، شماره 18، بهار و تابستان 1395.

 

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار