نقد اندیشۀ تثلیثی دنیز ماسون بر اساس آموزه‌های قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

. استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ،قم ،ایران (نویسنده مسئول)

10.22034/jqopv.2024.9432

چکیده

دنیز ماسون، مسیحی کاتولیک و از قرآن‌پژوهان معاصر فرانسوی است که برای دست‌یابی به رمزوراز قرابت‌ها و خطوط فکری گاه متوازی و گاه متباین قرآن و سنت‌های یهودی و مسیحی، در کنار سایر آثار خود، به خلق اثری با عنوان «قرآن و مقایسه آن با متون مقدس یهودی و مسیحی» مبادرت ورزیده است. وی در عین اذعان به وجود درون‌مایه‌های بسیار مشترک اعتقادی بین سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام، در خلال مباحث کتاب خود، به‌ویژه در بحث تثلیث، هر از چند گاهی مسلمانان را متهم به نفهمیدن صحیح آموزه‌های قرآن و کتاب مقدس می‌کند. ادلۀ ماسون در وحیانی جلوه دادن آموزۀ تثلیث، آیات عهدین و گفتار آبا کلیسا است. نگارنده نیز با روش توصیفی - تحلیلی و با استمداد از رهیافت درون و برون‌دینی به نقد مدعیات وی مبادرت ورزیده است. مسئلۀ اصلی نوشتار پیش‌رو جستجو از ادلۀ قرآنی و عقلی در نقد و بررسی مدعیات وی است. ادلۀ عقلی مورد بحث نیز در عموم موارد برآمده از آموزه‌های ژرف و عمیق قرآن کریم است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این حقیقت است‌ که ادعای ماسون در باب چندوچون چیستی و ماهیت تثلیث و نیز خردگریز بودن آن، نادرست بوده، قابل نقد و اشکال فراوان است. نوشتار حاضر می‌کوشد، افزون بر ادلۀ قرآنی، با ادلۀ متعدد عقلی اثبات کند که اتفاقاً عقل این آموزه را در هیچ‌یک از اَشکال مُتصوَّر آن برنمی‌تابد و در ستیز کامل با آن است. روش گردآوری اطلاعات و داده‌ها در این پژوهش کتابخانه‌ای بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critique and Analysis of the Trinitarian Thought of the French Scholar Denise Masson with Emphasis on Quranic Teachings

نویسنده [English]

  • Karim Khub bin Khoshnazar
Assistant Professor, University of Science and Teachings of the Holy Quran, Qom, Iran
چکیده [English]

Denise Masson, a Catholic Christian and contemporary French Quranic scholar, has worked to explore the secrets, intellectual connections, and divergences between the Quran, Jewish, and Christian traditions. Among her works, she wrote “The Quran and Its Comparison with Jewish and Christian Sacred Texts.” While acknowledging the many theological similarities between Judaism, Christianity, and Islam, Masson occasionally criticizes Muslims of misinterpreting the teachings of the Quran and the Bible, particularly in terms of Trinity. Masson’s reasons for presenting the Trinity as divinely revealed are based on Old and New Testament scriptures, as well as Church Fathers’ sayings. The author of this paper has used a descriptive-analytical approach to analyze Masson’s claims. This essay’s primary goal is to evaluate and scrutinize her claims by looking at the Quran and logical evidence. The profound and profound teachings of the Holy Quran are the main source of the reasonable arguments that are discussed. The results of this study show that Masson’s arguments about the nature, essence, and irrationality of the Trinity are faulty and susceptible to serious criticism and challenge. This essay seeks to show that reason is wholly opposed to the theory of the Trinity and does not accept it in any way, as supported by the Quran and several reasonable reasons. The method of collecting information and data in this research has been library-based.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Denise Masson
  • Divine Attributes
  • Trinity
  • Old and New Testaments
  • Church Fathers
  • Quranic and Rational Evidences
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، قم: المصطفی، چاپ دوم، 1388.
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، اسماء و صفات حق، تهران: سپهر، 1375ش.
  3. ـــــــــــــــــــــــــــ، قواعد کلی فلسفی در فلسفۀ اسلامی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1365ش.
  4. اسپینوزا، باروخ، اخلاق، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1364ش.
  5. پترسون، مایکل و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، تهران: طرح نو، 1376ش.
  6. توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران: سمت، 1389ش.
  7. جوادی آملی، عبدالله، تفسیرموضوعی قرآن کریم (قرآن در قرآن)، قم: اِسراء، 1388ش.
  8. ـــــــــــــــــــــــــ، تفسیر موضوعی قرآن کریم (توحید در قرآن)، قم: اِسراء، 1383ش.
  9. ـــــــــــــــــــــــــ، تفسیرموضوعی قرآن کریم (سیرۀ پیامبران در قرآن)، قم: اِسراء، 1379ش.
  10. ـــــــــــــــــــــــــ، تفسیرموضوعی قرآن کریم (سیرۀ رسول اکرم در قرآن)، قم: اِسراء، 1376ش.
  11. ـــــــــــــــــــــــــ، تفسیرموضوعی قرآن کریم (مراحل اخلاق در قرآن)، قم: اِسراء، 1382ش.
  12. خرازی، سید محسن، بدایة المعارف الالهیة فی شرح عقائد الامامیة، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم، 1367ش.
  13. خواص، امیر، الوهیت در مسیحیت (بررسی تحلیلی و انتقادی)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1392ش.
  14. ربانی‌گلپایگانی، علی، ایضاح المراد فی شرح کشف المراد، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم: 1382ش.
  15. ـــــــــــــــــــــــــ، کلام تطبیقی، قم: جامعه المصطفی العالمیه، 1387ش.
  16. ریاحی‌مهر، باقر و حقیقت‌سمنانی، محمدرضا، «تحلیل توحید ذاتی در واژه «الصمد» سورۀ توحید از منظر مفسران فریقین»، دوفصلنامه علمی مطالعات تفسیر تطبیقی، سال هشتم، شماره دوم، پیاپی 16، 1402ش.
  17. زیبایی‌نژاد، محمدرضا، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، تهران: سروش، 1382ش.
  18. ـــــــــــــــــــــــــ، درآمدی بر تاریخ و کلام مسیحیت، قم: اشراق، 1375ش.
  19. سبحانی، جعفر، الاهیات علی هُدی الکتاب و السنه و العقل، قم: اعتماد، 1417ق.
  20. ـــــــــــــــــــــــــ، المناهج التفسیریه فی علوم القرآن، قم: مؤسسۀ امام صادقg، 1384ش.
  21. سعیدی‌مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، قم: مؤسسۀ فرهنگی طه، 1377ش.
  22. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت: دارالمعرفه، 1395ق.
  23. صابونی، محمد علی، صفوة التفاسیر، بیروت: للطباعه و النشر و التوزیع، 1428ق.
  24. صدرالمتألهین شیرازی، محمد، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1410ق.
  25. ـــــــــــــــــــــــــ، المبدأ و المعاد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381ش.
  26. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: اعلمی، 1394ق.
  27. طوسی، محمد بن الحسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، نجف: مطبعة النعمان، 1381ق.
  28. ـــــــــــــــــــــــــ، الاقتصاد، قم: مطبعة الخیام، 1400ق.
  29. قدردان‌قراملکی، محمدحسن، خدا در حکمت و شریعت، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، 1386ش.
  30. کتاب مقدس، ترجمه فاضل‌خان همدانی، و ویلیام گلن و هنری مرتن، تهران: اساطیر، 1380ش.
  31. ماسون، دنیز، قرآن و کتاب مقدس؛ درون‌مایه‌های مشترک، ترجمۀ فاطمه سادات تهامی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی، 1385ش.
  32. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء، 1403ق.
  33. مصباح یزدی، محمد تقی، معارف قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1380ش.
  34. مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، قم: دار الکتاب الاسلامی، 1430ق.
  35. مفید، محمد بن محمد بن النعمان، مصنفات الشیخ المفید، قم: المؤتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، 1413ق.
  36. موسوی‌سبزواری، سید عبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: منشورات دار التفسیر، 1431ق.
  37. مونتگمری‌وات، ویلیام، اسلام و مسیحیت در عصر حاضر، ترجمه: خلیل قنبری، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389ش.
  38. میرصانعی، سید محمدعلی، الهی‌دانان مسیحی و قرآن، قم: ادیان، 1400ش.
  39. میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمۀ توفیقی، حسین، قم: ادیان، 1377ش.
  40. نقوی، حسین، باورهای بنیادین در اسلام و مسیحیت، تهران: کانون اندیشۀ جوان، 1394ش.
  41. یوسفیان، حسن، کلام جدید، تهران: سمت، 1390ش.